Ocena wiedzy pielęgniarek na temat VAP w wybranych oddziałach intensywnej terapii województwa podkarpackiego – badanie pilotażowe

Assessing the knowledge of nurses on VAP in selected intensive care units in the Podkarpackie Voivodeship – a pilot study

Edyta Niemczyk1 | Dorota Ozga1 | Krystyna Woźniak1 | Marzena Jędrzejczyk-Cwanek1 | Marek Wojtaszek1 | Aleksandra Gutysz-Wojnicka2 | Magdalena Kowal3

1 Katedra Ratownictwa Medycznego Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego
2 Katedra Pielęgniarstwa Wydziału Nauk Medycznych Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
3 Klinika Intensywnej Terapii i Anestezjologii z Ośrodkiem Ostrych Zatruć Klinicznego Szpitala Wojewódzkiego Nr 2 im. św. Jadwigi Królowej w Rzeszowie

Dorota Ozga, Zakład Dydaktyki w Intensywnej Opiece Medycznej i Ratownictwie Medycznym, Katedra Ratownictwa Medycznego, Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski, ul. Pigonia 6, 35-959 Rzeszów, Tel.: 17 872 11 95

Wpłynęło: 19.01.2017

Zaakceptowano: 06.02.2017

DOI: dx.doi.org/10.15374/FZ2017004

Forum Zakażeń 2017;8(2):71–77

Streszczenie: Wstęp W oddziale intensywnej terapii (OIT) istnieje ryzyko rozwoju niebezpiecznych infekcji, gdyż największą grupę chorych stanowią pacjenci nieprzytomni, wymagający mechanicznej wentylacji płuc. Inwazyjność wielu procedur sprzyja występowaniu powikłań w postaci m.in. zapalenia płuc związanego ze stosowaniem wentylacji mechanicznej (VAP). Cel Celem niniejszej pracy była ocena poziomu wiedzy personelu pielęgniarskiego pracującego na OIT na temat zapalenia płuc u chorych wentylowanych oraz roli pielęgniarek w zapobieganiu VAP. Materiał i metody Badanie pilotażowe prowadzono przez 60 dni (od 1 czerwca 2013 roku do 31 lipca 2013 roku). Zostało nim objętych 131 pielęgniarek zatrudnionych w 7 oddziałach intensywnej terapii na terenie województwa podkarpackiego. Badanie przeprowadzono z wykorzystaniem ankiety własnego autorstwa. Wyniki Wykazano zależność pomiędzy wiekiem pielęgniarek oraz ich stażem pracy a wiedzą dotyczącą zapobiegania VAP. Ankietowane z mniejszym doświadczaniem zawodowym dysponowały zazwyczaj mniejszą wiedzą. Pielęgniarki biorące udział w badaniu podnosiły swoje kwalifikacje najczęściej poprzez uczestnictwo w kursach specjalistycznych i kwalifikacyjnych, a także specjalizacje. Wnioski Personel pielęgniarski powinien być regularnie szkolony, zgodnie z obowiązującymi standardami oraz wytycznymi. Ujednolicenie wytycznych i procedur odnośnie VAP oraz stosowanie zaleceń dotyczących toalety jamy ustnej oraz toalety drzewa oskrzelowego przyczyni się do zmniejszenia ryzyka wystąpienia tego powikłania u chorych leczonych w OIT. W odniesieniu do profilaktyki zakażeń wewnątrzszpitalnych istotne jest opracowanie i wdrożenie jednolitej dokumentacji medycznej na wszystkich oddziałach intensywnej terapii w Polsce.

Słowa kluczowe: oddział intensywnej terapii, pielęgniarki OIT, prewencja odrespiratorowego zapalenia płuc, respirator, zakażenie, zapalenie płuc związane ze stosowaniem wentylacji mechanicznej

Abstract: Introduction Because the largest group of intensive care units (ICU) patients are unconscious and require mechanical ventilation of the lungs, hospitalization at ICU carries the risk of dangerous infections. Many invasive procedures can lead to complications, for example ventilator-associated pneumonia (VAP). Aim The aim of this study was to assess the level of knowledge that ICU nurses have on VAP and their role of VAP prevention. Material and methods The pilot study was carried out during a period of 60 days (from June 1st 2013 to July 31st 2013). 131 ICU nurses working at 7 different ICUs located around the Podkarpackie voivodeship were enrolled into the study. The study was based on a survey prepared by the authors. Results The study demonstrated a correlation between prevention of VAP and the knowledge that nurses possessed. The older the nurses were and the more senior position they held, the more knowledge they possessed. Respondents with less experience, possessed less knowledge on the subject. Nurses involved in the study usually improved their qualifications through participation in specialized workshops and courses. Conclusions Nurses require regular training in accordance with current standards and guidelines. Unification of guidelines and protocols for VAP will contribute to the reduction in the risk of mechanical ventilation complications in patients treated in the ICU. Recommendations and guidelines for oral care and bronchial toilet need to be strictly followed. Developing and implementing uniform medical documentation standards for all ICUs in Poland would play a major role in the prevention of nosocomial infections.

Key words: critical care nurses, infection, intensive care unit, ventilated-associated pneumonia, ventilated-associated pneumonia bundle, ventilator