Opieka pielęgniarska jako ważny element prewencji VAP, zdarzenia niepożądanego występującego u pacjentów wentylowanych mechanicznie na oddziałach intensywnej terapii
Nursing care as an important part of the prevention of vap – an adverse event occuring in mechanically ventilated patients in intensive care units
Dorota Pilch
Zakład Pielęgniarstwa, Wydział Nauk o Zdrowiu, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, ul. Żołnierska 48, 70-242 Szczecin, Tel.: (91) 480 09 04
Wpłynęło: 28.07.2014
Zaakceptowano: 20.08.2014
DOI : dx.doi.org/10.15374/FZ2014043
Forum Zakażeń 2014;5(4):225–233
Streszczenie: Nowoczesne modele opieki nad pacjentem obejmują działania optymalizujące terapię wraz z zachowaniem bezpieczeństwa chorych jako priorytetów polityki zdrowotnej. Zdarzenia niepożądane to szkody występujące podczas lub w wyniku leczenia, niezwiązane ze stanem zdrowia pacjenta lub przebiegiem choroby. Zapalenie płuc należy do najczęstszych na świecie przyczyn zgonów. Zapalenie płuc występujące u chorego wentylowanego po upływie 48–72 godzin od intubacji dotchawiczej określa się skrótem VAP (ang. ventilator- associated pneumonia, respiratorowe zapalenie płuc) i łączy się ze wspomaganiem wentylacyjnym niewydolnych oddechowo pacjentów. Respiratorowe zapalenie płuc rozwija się u 9–27% wszystkich zaintubowanych wentylowanych chorych, choć na świecie odnotowuje się zróżnicowaną częstość występowania tej choroby. VA P skutkuje wydłużeniem czasu hospitalizacji średnio o 6,5 dnia i jest obciążone śmiertelnością sięgającą 46–50%. Występowaniu tego rodzaju zapalenia płuc sprzyja obecność wieloopornej flory bakteryjnej (ang. multi- drug resistant – MDR) na oddziałach intensywnej terapii (OIT), wynikająca z powszechnego stosowania antybiotyków o szerokim spektrum działania. U chorych OIT szybko dochodzi do kolonizacji skóry i błon śluzowych (dróg oddechowych, układu moczowego oraz pokarmowego) oportunistycznymi szczepami bakteryjnymi dostającymi się do organizmu człowieka za pośrednictwem sondy żołądkowej, cewników naczyniowych, rurki intubacyjnej lub tracheotomijnej, a także poprzez ręce personelu medycznego i jego ubranie. Prewencja VA P opiera się na systematycznie prowadzonej toalecie jamy ustnej i nosowej oraz drzewa oskrzelowego, prawidłowym ułożeniu ciała pacjenta oraz planowej dekontaminacji przewodu pokarmowego (ang. selective digestive tract decontamination – SDD). Ważną rolę odgrywają także planowe szkolenia na temat prawidłowego przeprowadzania poszczególnych procedur. Wszystkie interwencje powinny być odnotowane w karcie obserwacyjnej chorego.
Słowa kluczowe: toaleta jamy ustnej, toaleta nosa, SDD, VAP, wentylacja mechaniczna
Abstract: Modern models of patient care include actions undertaken to optimize therapy and ensure patients security as the priorities of health policy. Undesirable events are losses which occur either during or as a result of treatment, and are unrelated to the health status of a patient and the course of disease. Pneumonia belongs to the most common causes of death in the world. When it occurs in ventilated patients after 48–72 hours from endotracheal intubation, it is called ventilator-associated pneumonia (VAP) and requires mechanical ventilation support. VA P develops in 9–27% of all intubated ventilated patients, however its incidence varies in the world. The occurrence of ventilator-associated pneumonia involves prolongation of hospitalization by 6.5 days on average, and is associated with a mortality rate of 46–50%. A factor which favours the occurrence of VAP is the presence of multi-drug resistant (MDR) in intensive care units (ICUs), resulting from a common use of broad-spectrum antibiotics. The skin and mucous membranes (respiratory tract, urinary and digestive system) of ICU patients are quickly colonized by opportunistic bacterial strains, which get into a human organism through a stomach tube, vascular catheters, intubation or tracheotomy tube, as well as hands and clothes of medical staff. VAP prevention is based on the regular hygienic care of oral and nasal cavity and bronchial tree, placing a patient in a proper position, and selective digestive tract decontamination. An important preventive measure is the planned training for medical staff. All interventions should be recorded on the patient’s observation chart.
KEY WORDS: mechanical ventilation, nose hygiene, oral hygiene, SDD, VAP