Racjonalna antybiotykoterapia w leczeniu szpitalnych zapaleń płuc wywołanych przez metycylinooporne szczepy Staphylococcus aureus
Treatment options for nosocomial pneumonia due to MRSA
Michael S. Niederman
Department of Medicine, Winthrop University Hospital, Mineola, 222 Station Plaza N., Suite 509, Mineola, NY 11501, USA, Tel.: +1 516 663 2381, Fax: +1 516 663 8796
Forum Zakażeń 2011;2(1):23–31
Streszczenie: Zapalenie płuc związane z mechaniczną wentylacją (ang. VAP – ventilatory associated pneumonia) oraz zapalenie płuc spowodowane kontaktem ze służbą zdrowia (ang. HCAP – health care associated pneumonia) należą do chorób o ciężkim przebiegu oraz wysokiej śmiertelności. Coraz częściej czynnikiem etiologicznym obu tych chorób są metycylinooporne szczepy S. aureus (ang. MRSA – methicillin resistant Staphylococcus aureus). Jedną z przyczyn tego zjawiska jest nieprawidłowa antybiotykoterapia empiryczna. Leczenie szpitalnych zapaleń płuc stanowi dla klinicystów duże wyzwanie – z jednej strony terapia początkowa powinna obejmować użycie antybiotyków o szerokim spektrum działania, z drugiej jednak – działanie takie prowadzić może do indukcji antybiotykooporności. Skutecznym rozwiązaniem zdaje się być zastosowanie terapii deeskalacyjnej, polegającej na użyciu w początkowej fazie leczenia antybiotyków o szerokim spektrum działania, a po uzyskaniu wyników badań mikrobiologicznych, zmiana terapii na aktywny wobec wyizolowanego drobnoustroju lek o węższym spektrum działania. Stwierdzono, że w przypadku VAP, linezolid jest skuteczny przeciwko bakteriom Gram-dodatnim, w tym MRSA, i może stanowić alternatywną opcję terapeutyczną dla wankomycyny – szczególnie, gdy MRSA jest potwierdzonym czynnikiem etiologicznym zakażenia.
Słowa kluczowe: antybiotykooporność, szpitalne zapalenia płuc, wytyczne, MRSA, terapia deeskalacyjna
Abstract: Nosocomial pneumonia, which includes hospital-acquired pneumonia, ventilator-associated pneumonia, and health care associated pneumonia, remains an important cause of morbidity and mortality. The continuing emergence of methicillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA) as a nosocomial pneumonia pathogen is particularly problematic not only because of its prevalence, but also because antimicrobial resistance is increasingly associated with inappropriate empirical antibiotic therapy. As a result, intensivists are faced with the dual goals of providing initial accurate broad-spectrum antibiotic coverage to reduce mortality while minimizing the risk for the emergence of antimicrobial resistance. These competing goals can be achieved by using an approach that initially delivers liberal broad-spectrum coverage followed by de-escalation once culture results and serial clinical observations become available. In ventilator-associated pneumonia, linezolid has demonstrated favorable activity against Gram-positive bacteria, including MRSA, and is recommended in evidence-based guidelines as an alternative to vancomycin, particularly when MRSA is documented as the etiology.
Key words: antibiotic resistance, nosocomial pneumonia, guidelines, MRSA, de-escalation therapy