Leczenie ran oparzeniowych powstałych w wyniku użycia białego fosforu w warunkach polowych

Treatment of burn wounds resulting from battlefield white phosphorus usage

Wojciech Witkowski

Oddział Kliniczny Chirurgii Plastycznej, Rekonstrukcyjnej i Leczenia Oparzeń, Centralny Szpital Kliniczny MON Wojskowego Instytutu Medycznego, ul. Szaserów 128, 04-141 Warszawa, Tel.: (22) 681 72 19, Fax: (22) 610 01 64

Wpłynęło: 06.07.2011

Zaakceptowano: 07.11.2011

Leczenie Ran 2011;8(4):97–102

Streszczenie: Biały fosfor jest używany w wielu typach pocisków w działaniach wojennych, ale także w wielu sytuacjach cywilnych życia codziennego, przemysłu i rolnictwa. Zapala się samoistnie w kontakcie z powietrzem, powoduje specjalną kategorię głębokich oparzeń oraz toksyczne uszkodzenie wielu narządów. Zgon następuje nawet w przypadku oparzenia niewielkich powierzchni ciała. Artykuł jest przeglądem możliwości leczenia, szczególnie wskazówek pierwszej pomocy, wstępnego leczenia, szybkiej neutralizacji wbitych cząstek białego fosforu oraz opracowania dotkniętych działaniem fosforu obszarów, także zaleceń wczesnej pomocy chirurgicznej oraz rekomendacji sposobów leczenia. Opisano aktualną wiedzę na temat wpływu fosforu białego na porażonych oraz wysiłki w celu poprawy optymalnej pomocy medycznej na polu walki. Autor jest konsultantem wojskowej służby zdrowia w dziedzinie chirurgii plastycznej i leczenia oparzeń.

Słowa kluczowe: fosfor biały | pomoc medyczna | poszkodowani na polu walki

Abstract: White phosphorus is used in many types of military munitions at military area as well as in civilian situations like fireworks, industrial and agricultural products. It ignites spontaneously on contact with air and causes special category deep burns and the byproduct of burning is extremely toxic causing severe damage of multiple organs. Death may result even with small white phosphorus burn areas. The article is the review of treatment modalities especially of first aid directives, initial care, prompt neutralization of embedded white phosphorus particles and debridement of affected skin areas also early surgical aid and management recommendations as well. Actual knowledge on white phosphorus effects in military causalties and efforts to improve the optimal medical battlefield aid are described. The author is Military Health Service consultant in plastic surgery and burns management.

Key words: battlefield casualties | medical aid procedures | white phosphorus