Wybrane strategie zwalczania biofilmów w zakażeniach. Część 2. Terapia fotodynamiczna
New strategies to combat biofilm-associated infections. Part 2. Photodynamic therapy
Beata Sadowska | Małgorzata Paszkiewicz |Marzena Więckowska-Szakiel | Barbara Różalska
Pracownia Biologii Zakażeń Katedry Immunologii i Biologii Infekcyjnej, Instytut Mikrobiologii, Biotechnologii i Immunologii Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego
Barbara Różalska Pracownia Biologii Zakażeń Katedry Immunologii i Biologii Infekcyjnej, Instytut Mikrobiologii, Biotechnologii i Immunologii, Wydział Biologii i Ochrony Środowiska, Uniwersytet Łódzki, ul. Banacha 12/16, 90-237 Łódź, Tel.: (42) 635 41 85, Fax: (42) 665 58 18
Wpłynęło: 07.08.2014
Zaakceptowano: 30.08.2014
DOI: dx.doi.org/10.15374/FZ2014045
Forum Zakażeń 2014;5(5):279–286
Streszczenie: Stale rosnąca lekooporność drobnoustrojów, udział ich biofilmów w przebiegu zmian patologicznych oraz wyczerpywanie się zasobów skutecznych terapeutyków prowadzą do rozwoju alternatywnych metod leczenia zakażeń. Obiecującym wydaje się zastosowanie do tego celu terapii fotodynamicznej (ang. photodynamic therapy – PDT), opartej na powstawaniu toksycznych reaktywnych form tlenu (RTF) po aktywacji światłem związków określanych mianem fotouczulaczy (ang. photosensitizers – PS). PDT jest od wielu lat wykorzystywana głównie w leczeniu zmian nowotworowych, ale w badaniach in vitro oraz in vivo wykazano skuteczność tej metody również w eliminacji wielu drobnoustrojów, w tym: bakterii, wirusów, grzybów i pasożytów (niezależnie od profilu ich lekooporności). Niezwykle istotnym jest fakt, iż fotodynamicznej inaktywacji przeprowadzanej w określonych warunkach poddają się zarówno formy planktonowe mikroorganizmów, jak i ich formy biofilmowe. Natomiast rozwijane modyfikacje fotouczulaczy lub systemów ich transportu pozwalają na dodatkową poprawę efektywności PDT.
Słowa kluczowe: biofilm drobnoustrojów, fotodynamiczna chemoterapia skierowana przeciwko drobnoustrojom, fotodynamiczna inaktywacja mikroorganizmów, fotouczulacz, terapia fotodynamiczna
Abstract: In the light of the constantly increasing resistance of microorganisms to chemotherapeutic agents, the involvement of their biofilms in the development of pathological lesions and the depletion of effective therapeutics sources it seems necessary to design new strategies for infection treatment. The use for this purpose of photodynamic therapy (PDT) based on the formation of toxic reactive oxygen species after photoactivation of compounds known as photosensitizers (PS) seems to be promising. PDT is used for many years mainly in the therapy of neoplastic changes, but based on in vitro and in vivo study the efficiency of this method in the elimination of a number of microorganisms, including bacteria, viruses, fungi and parasites, regardless of their resistance profile, has also been demonstrated. Extremely important is the fact that the photodynamic inactivation carried out under certain conditions is effective against both planktonic and biofilm microbial forms. The modifications of photosensitizers or their delivery systems allow improving of PDT efficiency.
Key words: microbial biofilm, photodynamic antimicrobial chemotherapy, photodynamic inactivation, photodynamic therapy, photosensitizer