Elżbieta Szkiler
Zastosowanie w praktyce nowoczesnych opatrunków zawierających siarczan srebra w technologii TLC
Indywidualna Specjalistyczna Praktyka Pielęgniarska w Elblągu
Owrzodzenia przewlekle powstają najczęściej po urazie, a większość z nich jest skontaminowana. Wszystkim owrzodzeniom przewlekłym towarzyszy stan zapalny, wywołany obecnością aktywnych metaloproteinaz (ang. matrix metalloproteinases – MMPs). Metaloproteinazy są zbudowane z fragmentów aktywnych białek, ułatwiają m.in. migrację komórek, kontrolują angiogenezę i gojenie ran. Są syntetyzowane i wydzielane do macierzy zewnątrzkomórkowej (ang. extracellular matrix – ECM) przez leukocyty, monocyty, makrofagi, granulocyty obojętnochłonne, komórki śródbłonka i komórki nowotworowe oraz przez fibroblasty i inne komórki tkanki łącznej. Spośród 28 znanych metaloproteinaz, 22 występuje u ludzi i aż 20 z nich jest cynkozależnych. U osoby zdrowej MMPs występują w formie nieaktywnej, dzięki połączeniu cynku z cysteiną (białkowy aminokwas endogenny) w ECM. Naskórkowy i śródbłonkowy czynnik wzrostu oraz interleukina pobudzają, a hormony steroidowe i czynnik wzrostu β hamują wydzielanie metaloproteinaz do macierzy zewnątrzkomórkowej. MMPs aktywują się w środowisku obojętnym lub lekko zasadowym. Pod wpływem urazu cysteina oddziela się od cynku, co powoduje powstanie stanu zapalnego tkanek, manifestującego się obrzękiem, zaczerwienieniem i zwiększoną ilością wysięku. Po oddzieleniu cysteiny, metaloproteinazy aktywują się, powodując degradację komórek. Wzrost aktywnych MMPs powoduje zmianę pH i spadek podaży tlenu, przedłuża reakcję zapalną i opóźnia gojenie. Metaloproteinazy są odpowiedzialne za nadmierny rozpad tkanek oraz stanowią przyczynę nieprawidłowości występujących np. w neuropatycznej stopie cukrzycowej. Zwiększona ilość wysięku związana z przewlekłym stanem zapalnym tkanek występującym w owrzodzeniach przewlekłych hamuje m.in. proliferację fibroblastów.
