Terbinafina – aktualna rola w terapii zakażeń grzybiczych

Katedra i Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej i Parazytologii, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, ul. Borowska 211A, 50-556 Wrocław, e-mail: urszula.nawrot@umed.wroc.pl
ORCID: 0000-0002-0906-2377

Wpłynęło: 20.12.2019

Zaakceptowano: 10.01.2020

DOI: dx.doi.org/10.15374/FZ2019064

Forum Zakażeń 2020;11(1):39–47

Streszczenie: Terbinafina jest przedstawicielem alliloamin, stosowanym od lat 90. XX wieku w terapii grzybic skóry i paznokci. Lek ten wykazuje działanie grzybobójcze wobec grzybów dermatofitowych z rodzajów Trichophyton, Microsporon i Epidermophyton, a także wobec niektórych gatunków drożdżaków oraz grzybów pleśniowych. Podstawowy mechanizm działania terbinafiny polega na niekompetycyjnym hamowaniu epoksydazy skwalenu (enzym szlaku syntezy ergosterolu), co prowadzi do nagromadzenia toksycznego skwalenu i śmierci komórki. Opisano nieliczne szczepy kliniczne dermatofitów oporne na terbinafinę. Głównym mechanizmem oporności są mutacje punktowe genu kodującego epoksydazę skwalenu, skutkujące spadkiem powinowactwa do leku. Terbinafina jest silnie lipo- i keratynofilna, akumuluje się w: wydzielinie łojowej naskórka (sebum), mieszkach włosowych, włosach, płytce paznokciowej. Uważa się, że jest to lek o stosunkowo małym ryzyku powikłań i dobrej skuteczności. Obecnie terbinafina jest dostępna w formie tabletek podawanych doustnie oraz kremów, emulsji i żeli przeznaczonych do stosowania miejscowego. W niniejszym opracowaniu przedstawiono informacje o właściwościach farmakologicznych, aktywności przeciwgrzybiczej i zastosowaniach klinicznych terbinafiny oraz postępach w badaniach nad nowymi formami tego leku.

Słowa kluczowe: dermatofitozy, onychomikoza, terbinafina, Trichophyton

Abstract: Terbinafine is a representative of allylamines, used since the 90s in the treatment of skin and nail mycoses. The drug has fungicidal activity against dermatophytes of the genera Trichophyton, Microsporon and Epidermophyton, as well as against some species of yeasts and moulds. The basic mechanism of action of terbinafine is the non-competitive inhibition of squalene epoxidase (an enzyme of the ergosterol synthesis pathway) which leads to the accumulation of toxic squalene and cell death. Resistance to terbinafine has been seldom reported among dermatophytes. The main resistance mechanism is point mutations in the gene encoding squalene epoxidase, resulting in a decrease in drug affinity. Terbinafine is strongly lipophilic, accumulates in the sebaceous secretions of the epidermis, hair follicles, hair, and nail plate. It is considered a drug with a relatively low risk of complications and good efficacy. Currently, terbinafine is available in the form of orally administered tablets as well as creams, emulsions and gels for topical use. This study presents information on the pharmacological properties, antifungal activity and clinical applications of terbinafine as well as advances in research into new forms of this drug.

Key words: dermatophytoses, onychomycosis, terbinafine, TrichophytonPełna wersja artykułu