Diagnostyka laboratoryjna w sepsie
Laboratory diagnostics in sepsis
Sławomir Literacki | Wiesław Piechota | Agnieszka Woźniak-Kosek
ORCID*: 0000-0001-5917-7669 | 0000-0002-0514-2281 | 0000-0002-7780-3448
Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej CSK MON WIM w Warszawie
Sławomir Literacki Zakład Diagnostyki Laboratoryjnej,CSK MON WIM w Warszawie,
ul. Szaserów 128, 04-141 Warszawa, e-mail: sliteracki@wim.mil.pl
*według kolejności na liście Autorów
Wpłynęło: 10.12.2019
Zaakceptowano: 22.12.2019
DOI: dx.doi.org/10.15374/FZ2019063
Forum Zakażeń 2019;10(6):383–394
Streszczenie: Termin „sepsa” wywodzi się z greckiego słowa sepo, tłumaczonego jako „gnija”. W takim znaczeniu termin ten po raz pierwszy pojawił się w utworach Homera ponad 2700 lat temu. Zgodnie z aktualną definicją, obowiązującą od 2016 roku, sepsa to zagrażająca życiu dysfunkcja narządów spowodowana niewłaściwą (rozregulowaną) reakcją organizmu na zakażenie. Globalną liczbę zgonów z powodu sepsy szacuje się na około 6 milionów rocznie. Sepsa jest najczęściej powikłaniem zakażeń dróg oddechowych, jamy brzusznej, dróg moczowych i krwi. Patomechanizm tej jednostki chorobowej jest złożony i prowadzi do uszkodzenia różnych narządów wewnętrznych na poziomie molekularnym, komórkowym oraz tkankowym. Znajduje to odzwierciedlenie w obrazie klinicznym, który jest niejednorodny i zależy od źródła zakażenia oraz stopnia nasilenia niewydolności narządowej. Od 2016 roku w celu rozpoznania sepsy wykorzystuje się 6-parametrową skalę SOFA, która obejmuje aż trzy parametry laboratoryjne: bilirubinę, kreatyninę i płytki krwi. Dodatkowo u pacjentów we wstrząsie septycznym zalecono oznaczanie mleczanów. Diagnostyka sepsy powinna obejmować również badania potwierdzające zakażenie organizmu. Rozpoznanie choroby na wczesnym etapie może być niezwykle trudne, a identyfikacja czynnika etiologicznego wręcz niemożliwa. Dlatego oznaczanie niektórych biomarkerów może pomóc w diagnostyce pacjentów z sepsą.
Słowa kluczowe: biomarkery, diagnostyka laboratoryjna, mediatory zapalenia, sepsa
Abstract: The term “sepsis” is derived from the Greek word sepo, translated as “rotten”. In this sense the word first appeared in Homer’s works over 2,700 years ago. According to the current 2016 definition, sepsis is a life-threatening organ dysfunction caused by the body’s wrong (dysregulated) response to infection. Global deaths from sepsis are estimated at around 6 million a year. The most common sources of infections causing sepsis are the respiratory tract, abdominal cavity, urinary tract and blood. The pathomechanism of sepsis is complex and leads to damage of various internal organs at the molecular, cellular and tissue level. This is reflected in the clinical picture, which is heterogeneous and depends on the source of infection and the severity of organ failure. Since 2016, the 6-parameter SOFA scale has been used to diagnose sepsis, which includes up to 3 laboratory parameters: bilirubin, creatinine and platelets. In addition, lactate testing was recommended for patients in septic shock. Diagnosis of sepsis should also include tests confirming infection of the body. Diagnosis of sepsis at an early stage can be extremely difficult and the identification of an etiological factor may even be impossible. Therefore, the determination of some biomarkers may help differentiate patients with sepsis.
Key words: biomarkers, inflammation mediators, laboratory diagnostics, sepsis