Grzyby strzępkowe jako przyczyna grzybic inwazyjnych przewodu pokarmowego

1 Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej i Parazytologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu
2 Klinika Gastroenterologii i Hepatologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

Urszula Nawrot Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej i Parazytologii, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, ul Borowska 211a, 50-556 Wrocław, Tel.: (71) 784 05 12, Fax: (71) 784 05 10

Wpłynęło: 20.02.2015

Zaakceptowano: 11.03.2015

DOI : dx.doi.org/10.15374/FZ2015012

Forum Zakażeń 2015;6(2):97–102

Streszczenie: Obecnie obserwuje się wzrost liczby grzybic inwazyjnych (ang. invasive fungal infections – IFI) wywoływanych przez grzyby strzępkowe, szczególnie przez przedstawicieli rodzaju Aspergillus oraz klasy Mucormycetes. Typową lokalizacją tych zakażeń są drogi oddechowe (płuca lub zatoki oboczne nosa), gdzie grzyby dostają się drogą wziewną. Patogeny te mogą wnikać do organizmu również przez uszkodzone tkanki (np. rany pooperacyjne, pourazowe) oraz za pośrednictwem drogi pokarmowej. W badaniach sekcyjnych wykazano, że u 15–30% chorych zmarłych z powodu grzybic inwazyjnych występują zmiany grzybicze w żołądku i/lub w jelitach. Śmiertelność w tego typu infekcjach jest bardzo wysoka i na ogół przekracza 50%. Najczęściej chorują osoby ze skrajnymi niedoborami odporności (białaczka, przeszczepy, długotrwała neutropenia), rzadziej pacjenci posiadający inne czynniki ryzyka, np.: nowotwory przewodu pokarmowego, cukrzycę, nieswoiste choroby zapalne jelit, oparzenia. Grzyby atakują śródbłonek naczyń krwionośnych, co prowadzi do jego zniszczenia, zakrzepów, krwotoków oraz niedokrwienia i martwicy otaczających tkanek. Wyniki badań obrazowych są zwykle mało charakterystyczne (np. pogrubienie i obrzęk ściany jelita, owrzodzenia), podobnie jak objawy kliniczne (bole brzucha, gorączka, wymioty, biegunka, krwawienie). Diagnoza jest stawiana na podstawie wyników badań histopatologicznych i/lub mikologicznych bioptatów tkanek. Wykazanie w badanej tkance obecności typowych elementów morfotycznych grzybów potwierdza rozpoznanie. Postępowanie terapeutyczne obejmuje zabiegi chirurgiczne oraz leczenie przeciwgrzybicze (worykonazol lub amfoterycyna B w aspergilozie, amfoterycyna B i pozakonazol w mukormikozie). Ze względu na rzadkie występowanie, wiedza o grzybicach inwazyjnych przewodu pokarmowego jest fragmentaryczna, co może skutkować błędnym lub opóźnionym rozpoznaniem. Występowanie tego typu infekcji należy rozważać szczególnie u chorych w immunosupresji i z dolegliwościami ze strony układu pokarmowego. Wczesne rozpoznanie i wprowadzenie właściwych procedur terapeutycznych zwiększa szanse na przeżycie przez pacjenta tego niebezpiecznego zakażenia.

Słowa kluczowe: aspergiloza, grzybice inwazyjne, mukormikoza, układ pokarmowy

Abstract: The number of invasive fungal infections (IFI) due to Aspergillus and Mucormycetes has been increasing. IFI of the respiratory tract (lungs or sinuses) is the most frequent and inhalation is a typical route of infection. Damaged tissues (e.g. traumatic or surgical wounds) and ingestion are the following possible ways of transmission. The autopsy study showed that 15–30% of patients who died due to IFI displayed fungal lesions in stomach and/or intestine. Mortality in invasive mycoses of digestive tract (IMDT) is very high and usually exceeds 50%. Most frequently IMDT is noted in patients with serious immunodeficiency due to leukaemia or transplantation and it is less common in patients with other risk factors, including cancer of digestive tract, diabetes, non-specific inflammatory bowel diseases, or burns. Fungi invade the vascular endothelium, what lead to their destruction, thrombosis, haemorrhage, ischemia and necrosis of surrounding tissues. The clinical symptoms include abdominal pain, fever, vomiting, diarrhoea, bleeding, and are poorly specific, similarly to the results of imaging examinations (e.g. thickening and swelling of the intestinal wall, ulcerations). The ultimate diagnosis needs to rely on histopathological and/or mycological examinations of biopsies. Detection of typical fungal elements in the infected tissue confirms the diagnosis. Therapy usually requires surgery as well as antifungal therapy (voriconazole and amphothericin B in aspergillosis and amphotericin B and posaconazole in mucormycosis). Because of the rarity, the knowledge about invasive mycoses of digestive tract is incomplete. In patients with immunosuppression and symptoms from gastrointestinal tract the presence of IMDT should be considered. Early diagnosis and introduction of proper therapeutic procedures increase the patient chances of survival in this dangerous infection.

Key words: aspergillosis, gastrointestinal tract, invasive mycoses, mucormycosis

Pełna wersja artykułu