Leczenie odmrożeń z zastosowaniem substytutu naskórka – opis przypadku

Treatment of frostbites – eff ectiveness of dermal substitute application on frostbite wounds – a case report

Ryszard Mądry | Jerzy Strużyna | Daria Charytonowicz | Michał Charytonowicz | Magdalena Bugaj | Sergey Antonov | Anna Chrapusta | Andrzej Krajewski

Wschodnie Centrum Leczenia Oparzeń i Chirurgii Rekonstrukcyjnej w Łęcznej

Ryszard Mądry Wschodnie Centrum Leczenia Oparzeń i Chirurgii Rekonstrukcyjnej w Łęcznej, ul. Krasnystawska 52, 21-010 Łęczna, Tel.: (81) 752 65 38, Fax: (81) 752 65 39

Wpłynęło: 20.02.2014

Zaakceptowano: 05.03.2014

DOI : dx.doi.org/10.15374/ChPiO2014007

Chirurgia Plastyczna i Oparzenia 2014;2(1):27–39

Streszczenie: Ekspozycja na niskie temperatury może prowadzić do powstania urazu miejscowego (odmrożenie, odmrozina), ogolnego wychłodzenia całego ciała (hipotermia) albo ich kombinacji. Odmrożenie definiuje się jako stan kliniczny, w ktorym dochodzi do krystalizacji cząsteczek wody w obrębie tkanek, co prowadzi do obumierania komorek i tkanek. Urazy tego typu dzielą się na cztery stopnie. Podział ten ma jednak swoje ograniczenia kliniczne, ponieważ brak jest bezpośredniej korelacji pomiędzy przeżyciem lub utratą tkanek a rokowaniem opartym na powyższym podziale. Niektorzy klinicyści dzielą odmrożenia na powierzchowne i głębokie. We Wschodnim Centrum Leczenia Oparzeń i Chirurgii Rekonstrukcyjnej w Łęcznej od sierpnia 2009 roku leczono 26 przypadkow odmrożeń (dwa przypadki w 2009 roku, 7 – w 2010 roku, 5 – w 2011, 12 – w 2012). W pracy przedstawiono cztery przypadki leczenia odmrożeń głębokich: 1. u 17-letniego mężczyzny z odmrożeniami I/II stopnia lewego ucha i III /IV stopnia rąk, kolan i stop, leczonego opatrunkami srebrowymi; 2. u 30-letniego mężczyzny z odmrożeniami II /III stopnia rąk i stop, u ktorego stosowano substytut naskorka; 3. u 17-letniego mężczyzny z odmrożeniami II /III stopnia rąk i stop, leczonego substytutem naskorka; 4. u 70-letniego mężczyzny z odmrożeniem III /IV stopnia rąk (cukrzyca w wywiadzie), u ktorego zastosowano opatrunki srebrowe. Wszyscy pacjenci, u ktorych podczas terapii wykorzystano substytut naskorka, uniknęli amputacji. Obecnie brak jest jednolitego protokołu postępowania leczniczego w przypadku wystąpienia tego typu urazow. Odmrożenia głębokie najczęściej wymagają wykonania odległych nekrektomii, a w skrajnych przypadkach – amputacji. Najistotniejszym elementem terapii jest jak najszybsze ogrzanie uszkodzonych tkanek. W leczeniu miejscowym substytut naskorka może stanowić alternatywę w zaopatrywaniu ran odmrożeniowych po usunięciu pęcherzy do czasu ich wynaskorkowania, ponieważ chroni rany przed zakażeniem oraz wysychaniem i związanym z tym pogłębieniem/ konwersją rany odmrożeniowej. Ponadto pozwala na ograniczenie ilości zmian opatrunkow i związanego z nimi bolu.

Słowa kluczowe: głębokość odmrożenia, hipotermia, odmrożenie, opatrunek, substytut naskorka, Suprathel®

Abstract: Exposure to cold can produce: localized injury (frostnip, chilblain, immersion foot and frostbite), generalized cooling of the entire body (systemic hypothermia) and a combination of both. Frostbite refers to the clinical situation in which water molecules freeze and crystallize within biologic tissue, resulting in cellular and tissue death. Frostbite injury have been divided into four classic stages (first, second, third, fourth). The staging has limited clinical usefulness, because no direct correlation to survival or tissue loss exists with prognosis based on early staging. Some experts describe frostbite injury as: superficial and deep. This allows for a better correlation between degrees and final outcome. In center it was treated 26 cases of frostbite since September 2009 (2 in 2009, 7 in 2010, 5 in 2011 and 12 in 2012). It was presented four of them that were found as clinically deep frostbites: 1. 17-years-old male with I/II degree frostbite of left ear and III /IV degree frostbite of hands, knees and feet – treated with silver sheets; 2. 30-years-old male with II/III degree frostbite of hands and feet – SuprathelR was applied; 3. 17-years-old male with II/III degree frostbite of hands and feet – SuprathelR was applied; 4. 70-years-old male with III/IV degree frostbite of hands (diabetes in anamnesis) – treated with silver sheets. All patients were treated with SuprathelR saved their tissues. At present there is no uniform protocol of treatment in case of frostbite. Deep frostbite frequently require the implementation of distant necrectomy, and in extreme cases lead to amputation. The most important element in the treatment of frostbite is quick warming of the damaged tissues. Skin substitute can be useful as a epidermal supplement in frostbites supplying bed wounds after debridement of blisters. Skin substitute usage may protect frostbite wound bed from infection and desiccation and connected with them frostbite stage conversion. Skin substitute application allows to limit dressing changes and connected with them pain.

Key words: dressing, frostbite, frostbite staging, hipothermia, skin substitut, Suprathel®