Ocena aktywności antyseptyków względem drobnoustrojów w formie planktonicznej i biofilmowej
Ocena aktywności antyseptyków względem drobnoustrojów w formie planktonicznej i biofilmowej
Evaluation of antiseptic effectiveness against microorganisms in planktonic and biofilm form
Krystyna Paszko1 | Aleksandra Gaworska-Krzemińska2 | Dariusz Kostrzewa3 | Krzysztof Wójcikiewicz3 | Piotr Wróblewski3
1 Zespół Kontroli Zakażeń Szpitalnych Szpitala św. Wojciecha – Copernicus Podmiot Leczniczy Sp. z o.o. w Gdańsku
2 Katedra Pielęgniarstwa Wydziału Nauk o Zdrowiu z Oddziałem Pielęgniarstwa i Instytutem Medycyny Morskiej i Tropikalnej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego
3 Copernicus Podmiot Leczniczy Sp. z o.o. w Gdańsku
Krystyna Paszko, Zespół Kontroli Zakażeń Szpitalnych, Szpital św. Wojciecha, Copernicus Podmiot Leczniczy Sp. z o.o. w Gdańsku, al. Jana Pawła II 50, 80-464 Gdańsk, Tel.: 58 76 84 650
Wpłynęło: 08.05.2017
Zaakceptowano: 27.05.2017
DOI: dx.doi.org/10.15374/FZ2017027
Forum Zakażeń 2017;8(3):163–168
Streszczenie: Zakażenia układu moczowego (ZUM ) należą do najczęściej występujących postaci infekcji szpitalnych (HAI) w grupie pacjentów z drenażem pęcherza moczowego. Drobnoustrojami odpowiedzialnymi za rozwój ZUM są zazwyczaj mikroorganizmy pochodzące z endogennej mikrobioty chorego. Obecnie w literaturze pojawia się coraz więcej doniesień na temat roli biofilmu w patogenezie HAI oraz jego wpływu na niepowodzenia terapeutyczne. W niniejszej pracy porównano aktywność przeciwdrobnoustrojową poliheksanidyny (PHMB), oktenidyny (OCT) i chlorheksydyny (CHX) względem drobnoustrojów izolowanych z zakażeń dróg moczowych u pacjentów hospitalizowanych na Oddziale Anestezjologii i Intensywnej Terapii Szpitala św. Wojciecha w Gdańsku. Uzyskane wyniki pozwoliły na stwierdzenie różnic w skuteczności antyseptyków względem form planktonicznych i biofilmowych. W badaniach najskuteczniejszym antyseptykiem zarówno wobec form biofilmowych, jak i planktonicznych drobnoustrojów Gram-ujemnych była oktenidyna, a obserwowane rożnice w skuteczności między OCT a pozostałymi substancjami były istotne statystycznie. Poliheksanidyna cechowała się wyższą skutecznością od chlorheksydyny, ale obserwowany trend nie był istotny statystycznie, co jest związane z dużymi różnicami w minimalnym stężeniu hamującym, obserwowanymi między poszczególnymi gatunkami i szczepami analizowanych drobnoustrojów. Względem patogenów Gram-dodatnich w formie planktonicznej PHMB oraz OCT cechowały się zbliżoną skutecznością, obydwa te antyseptyki były w sposób statystycznie istotny skuteczniejsze od CHX. Odmienne wyniki uzyskano w ocenie aktywności przeciwdrobnoustrojowej badanych substancji względem drobnoustrojów Gram-dodatnich w formie biofilmowej. Wszystkie antyseptyki cechowała zbliżona aktywność przeciwdrobnoustrojowa i nie wykazywały one różnic istotnych statystycznie.
Słowa kluczowe: antyseptyk, biofilm, zakażenie szpitalne, zakażenie układu moczowego związane z cewnikowaniem
Abstract: Urinary tract infection (UTI) is one of the most common forms of hospital-acquired infections amongst patients with urinary bladder catheters. Microorganisms responsible for UTI development are usually the ones that belong to the patient’s endogenous microbiota. Currently, we may observe increasing reports in relation to the role of biofilm in hospital-acquired infection pathogenesis as well as its influence on therapeutic failure in the process of healing. In this paper, antimicrobial activity of polyhexanide (PHMB), octenidine (OCT) and chlorhexidine (CHX) is compared against microorganisms isolated from urinary tract infections in patients from Anaesthesiology and Intensive Care Wards at Saint Adalbert Hospital in Gdansk. Obtained results allowed to define differences in antiseptic effectiveness against planktonic and biofilm forms. In this research, octenidine was the most effective antiseptic, against both, biofilm forms and Gram-negative planktonic organism, and observed effectiveness differences between octenidine and other antiseptics was statistically relevant. Polyhexanide showed higher effectiveness than chlorhexidine, but the observed trend was not statistically relevant, which is connected to great differences in minimum inhibitory concentration observed in respective species and strains of analysed microorganisms. Regarding Gram-positive microorganisms in the planktonic form, polyhexanide and octenidine showed similar effectiveness, as well as, both antiseptics were, in a statistically relevant way, more effective than chlorhexidine. Different results were obtained during the evaluation of antiseptic antimicrobial activity against Gram-positive microorganisms in a biofilm form. All antiseptics were characterized by similar antimicrobial activity and did not show statistically relevant differences.
Key words: antisepsis, biofilm, catheter-associated urinary tract infections, hospital-acquired infections
