Suplementacja witaminy D u pacjentów po ciężkich oparzeniach
Vitamin D supplementation in patients with severe burns
Marta Markowska1 | Dominika Maciejewska2 | Daria Anweiler3 | Ewa Stachowska2 | Karolina Dec2 | Krzysztof Staroń1 | Andrzej Krajewski1
1 Zachodniopomorskie Centrum Leczenia Ciężkich Oparzeń i Chirurgii Plastycznej w Gryficach
2 Zakład Biochemii i Żywienia Człowieka Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
3 Katedra i Zakład Chemii Kosmetycznej i Farmaceutycznej Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie
⇒ Andrzej Krajewski, Zachodniopomorskie Centrum Leczenia Ciężkich Oparzeń i Chirurgii Plastycznej w Gryficach, ul. Niechorska 27, 72-300 Gryfice, Tel.: (91) 384 20 61 wew. 436, Fax: (91) 384 58 64
Wpłynęło: 09.08.2016
Zaakceptowano: 25.08.2016
DOI: dx.doi.org/10.15374/ChPiO2016010
Chirurgia Plastyczna i Oparzenia 2016;4(3):99–102
Streszczenie: Znaczenie witaminy D wzrosło już w pierwszej połowie XX wieku, kiedy po raz pierwszy uznano ją za czynnik przeciwkrzywiczy. Jej niedobór jest przyczyną zaburzeń gospodarki wapniowo-fosforanowej, co może skutkować osteomalacją oraz osteoporozą u osób dorosłych. Celem pracy był przegląd literatury (z lat 2000–2016) dotyczący poziomu witaminy D oraz zalecanych dawek suplementacji u chorych po rozległych oparzeniach. W większości doniesień można znaleźć informacje, zgodnie z którymi pacjenci po tego typu urazach cierpią na niedobór (<30 ng/ml), który utrzymuje się przez wiele miesięcy. Należy zwrócić uwagę, że u osób oparzonych występuje zwiększone zapotrzebowanie na witaminę D. Jest ona wydatkowana podczas procesów metabolicznych, związanych z utrzymaniem homeostazy wapniowo-fosforanowej oraz regulacją proliferacji i różnicowania komórek. Rozległe oparzenia mogą prowadzić do dysfunkcji wielu narządów, w tym wątroby i nerek, co w konsekwencji może spowodować zaburzenia związane z przemianą witaminy D w jej formę aktywną. Badania in vitro wykazały, że witamina D3 ma także wpływ na regulację czynnika transformującego beta. Czynnik ten oddziałuje na procesy związane z rozwojem oraz regulacją wzrostu komórek. Ma on również znaczenie w procesie gojenia się ran i powstawania blizny. Zgodnie z najnowszymi normami pacjenci z grup wysokiego ryzyka niedoboru mogą przyjmować nawet do 10 000 IU witaminy D dziennie p.o. Bezpieczna dawka podtrzymująca może wynosić nawet 4000 IU dziennie.
Słowa kluczowe: niedobór, oparzenie, suplementacja, witamina D
Abstract: The significance of vitamin D increased when its anti-rickets activity was recognized in the first half of the 20th century. Vitamin D deficiency disturbs the calcium and phosphorus balance, which may result in adult osteomalacia and osteoporosis. This study aims to review literature (2000–2016) concerning the vitamin D level and promote its supplementation in patients with severe burns. Most reports prove that burn patients are suffering from vitamin D deficiency (<30 ng/mL) for months. These patients have an increased need for vitamin D, which is utilized in numerous metabolic processes maintaining calcium and phosphorus homeostasis as well as regulating cell proliferation and diversification. Extensive burns can also lead to dysfunction of many organs, including liver and kidneys, which disturbs the vitamin D conversion into its active form. The studies conducted in vivo proved that vitamin D3 influences regulation of transforming growth factor beta and impacts development and regulation of cell growth. Vitamin D is also important for wound healing and scar tissue formation. According to up-to-date guidelines, patients that are at high risk of vitamin D deficiency can take orally even up to 10 000 IU of vitamin D daily. The safe maintenance dose amounts even up to 4000 IU daily.
Key words: burn, deficiency, supplementation, vitamin D