Metody edukacji pacjentów i ich rodzin w zakresie profilaktyki oraz zwalczania zakażeń

Methods of educating patients and their families in terms of preventing and fighting infections

Dorota Gregorowicz-Warpas

1 Wydział Biologii Katedry Biochemii Ogólnej i Medycznej Uniwersytetu Gdańskiego
2 Szpital Specjalistyczny Sp. z o.o. w Kościerzynie

Dorota Gregorowicz-Warpas Szpital Specjalistyczny Sp. z o.o. w Kościerzynie, ul. Piechowskiego 36, 83-400 Kościerzyna, e-mail: d.gregorowicz@wp.pl

Wpłynęło: 25.01.2018

Zaakceptowano: 10.02.2018

DOI: dx.doi.org/10.15374/FZ2018002

Forum Zakażeń 2018;9(1):33–37

Streszczenie: Edukacja pacjentów i ich rodzin w zakresie profilaktyki oraz zwalczania zakażeń szpitalnych (HAI) jest wyzwaniem dla pracowników opieki zdrowotnej. Budowanie świadomości prozdrowotnej, wyjaśnienie istoty zakażeń w sposób dostosowany do potencjału intelektualnego chorych oraz ich opiekunów z samego założenia jest wyzwaniem trudnym, lecz nie niemożliwym. Cały zespół terapeutyczny – z uwagi na swoje wykształcenie – jest aktywnym propagatorem zdrowia, odpowiedzialnym za wytworzenie u pacjenta postawy, która będzie miała na celu eliminowanie czynników ryzyka choroby. Do dyspozycji pracowników opieki zdrowotnej jest szeroki wachlarz metod i środków dydaktycznych, które można wykorzystać w edukacji chorego i jego najbliższych. Do tradycyjnych środków, wspomagających metody werbalne, należą m.in.: ulotki, broszury i plakaty; natomiast do środków wspierających metody aktywizujące – poradniki. Bardzo popularną metodą edukacji pacjentów, stosowaną często w praktyce, jest korzystanie z materiałów przygotowanych w postaci poradników, broszur i filmów dydaktycznych. Często wykorzystuje się także zestawy edukacyjne, czyli zestawy próbek produktów reklamowych. Motywacja – a co za tym idzie – aktywny udział w edukacji i realizacja zaleceń po powrocie pacjenta do domu stanowią klucz do skutecznego zapobiegania zakażeniom oraz kształtowania postawy świadomej odpowiedzialności za własne zdrowie. Niezależnie od tego, jakie formy edukacji zostały wykorzystane, zachodzi konieczność weryfikacji stosowanych metod oraz doskonalenia narzędzi edukacyjnych.

Słowa kluczowe: edukacja zdrowotna, pacjent, profilaktyka, rodzina pacjenta, świadczenia edukacyjne, zwalczanie zakażeń

Abstract: Education of patients and their families in terms of preventing and fighting hospital-acquired infections (HAI) poses a great challenge for the healthcare staff. Building a health-oriented consciousness, explaining the essence of the problem in a way suitable for patients’ and their families’ intellectual potential is a highly difficult, however not impossible task. The whole therapeutic team, due to its knowledge and background, can be responsible for creating such patient behaviour which aim is to eliminate risk factors of the disease. Healthcare staff has a wide range of methods and didactic means at their disposal, which can be used to educate patients and their relatives. Which educational tools will be the most efficient? In addition to didactic means-leaflets, brochures and posters are used, as well as guidebooks. One of the most popular means of educating patients which is used in practice are materials prepared in the form of guidebooks, brochures and didactic films. Educational sets with samples of commercial health products available on display and free of charge are also often used. A key to effective infection prevention and patient health consciousness is motivation connected with an active contribution to the educational process, which is later followed by using the acquired knowledge at home. Regardless of the type of educational method used, there is always a necessity to verify and improve the educational tools.

Key words: educational services, fighting infections, health education, patient, patient’s family, prevention