Metody oceny ryzyka zgonu pacjenta ciężko oparzonego
Mortality risk assessment methods in severe burns
Anna Chrapusta | Michał Lis | Mateusz Koziej
Małopolskie Centrum Oparzeniowo-Plastyczne, Replantacji Kończyn z Ośrodkiem Terapii Hiperbarycznej Szpitala Specjalistycznego im. L. Rydygiera w Krakowie
Anna Chrapusta Małopolskie Centrum Oparzeniowo-Plastyczne, Replantacji Kończyn z Ośrodkiem Terapii Hiperbarycznej, Szpital Specjalistyczny im. L. Rydygiera w Krakowie, os. Złotej Jesieni 1, 31-826 Kraków, Tel.: 12 646 84 52, Fax: 12 646 84 52, e-mail: anna.chrapusta@gmail.com
Wpłynęło: 12.02.2018
Zaakceptowano: 25.02.2018
DOI : dx.doi.org/10.15374/ChPiO2018003
Chirurgia Plastyczna i Oparzenia 2018;6(1):9–13
Streszczenie: Ocena ryzyka zgonu pacjenta oparzonego jest od lat jednym z podstawowych wyzwań w kombustiologii. Temat ten od ponad 50 lat jest poruszany w literaturze światowej, co pośrednio dowodzi trudności w aspekcie braku wystarczająco zadowalającej oceny. Dostępna literatura potwierdza kliniczne zastosowanie różnych skal – zarówno w ocenie pojedynczych przypadków, jak i przy opracowaniu danych epidemiologicznych dotyczących danej populacji czy opisywanej grupy badanej. Na przestrzeni ostatnich lat, w czasie których doszło do najbardziej dynamicznego rozwoju protokołów postępowania i metod leczenia oparzeń, powstawało wiele klasyfikacji, pozwalających na ocenę ryzyka zgonu pacjenta. W dostępnej obecnie literaturze wyróżnionych i podlegających ocenie spośród nich jest zazwyczaj od 5 do 6 skal, takich jak: skala ABSI, Baux oraz Baux z modyfikacją Oslera, skala Ryan, skala BOBI, skala FLAME, a także skale stosowane nie tylko w oparzeniach – takie jak APACHE II oraz III. Duża liczba klasyfikacji jest jednocześnie dowodem na brak jednej skutecznej metody, co podkreśla stopień złożoności tematu. Należy jednocześnie pamiętać, że rozmaite wskaźniki, skale i indeksy rokownicze są tylko oceną pomocniczą, a indywidualizacja postępowania pozostaje najważniejszą zasadą leczenia.
Słowa kluczowe: oparzenie, oparzenie dróg oddechowych, wiek, wstrząs
Abstract: The assessment of the risk of mortality in patients with burn injuries still poses a challenge for combustiology. This topic has been discussed in literature for over 50 years, which proves the difficulty of the problem and the lack of sufficient and satisfactory evaluation. Available literature confirms the clinical use of different scales. The most dynamic development of treatment protocols and methods of burn treatment has occurred over the last few years resulting in an abundance of classifications created to assess the patient’s mortality risk. Currently available literature based usually on methods such as: Abbreviated Burn Severity Index (ABSI), Baux and Baux with Osler modification, Ryan scale, Belgian Outcome in Burn Injury (BOBI), FLAME scale as well as scales used not only in burns such as the APACHE II and III scales. A large number of classifications is also proof of the lack of one that is effective, therefore only emphasizing the complexity of this subject. At the same time, it should be remembered that various indicators, scales and prognostic indexes serve only an auxiliary role in the assessment process and the individualization of treatment remains the most important treatment principle.
Key words: age, burn, inhalation injury, shock