Badania skuteczności dezynfekcji powietrza metodą ozonowania oraz promieniowaniem UV-C, zastosowanych w urządzeniu Sterylis®

Streszczenie: Wszechobecnymi zanieczyszczeniami powietrza wewnątrz budynków są bioaerozole, stanowiące mieszaninę różnych cząstek, w tym materiałów biologicznych, takich jak: wirusy, pierwotniaki, komórki bakteryjne, zarodniki grzybów, fragmenty grzybni, a także endotoksyny, enterotoksyny, mykotoksyny. Szczególne ryzyko dla zdrowia ludzi, personelu i pacjentów może stwarzać kontaminacja drobnoustrojowa powietrza pomieszczeń w oddziałach szpitalnych. W przypadku szpitali standardy EU-WHO wskazują wartości graniczne, zróżnicowane w zależności od rodzaju pomieszczenia. Dla sal operacyjnych ortopedycznych i kardiochirurgicznych, oddziałów przeszczepiania szpiku i oparzeniowych koncentracja bakterii w powietrzu nie powinna przekraczać 10 CFU/m3, dla innych sal operacyjnych, oddziałów ratunkowych, sal przedoperacyjnych, korytarzy na bloku operacyjnym, pediatrycznych OIT, chirurgicznych oraz mieszanych OIT – 50 CFU/m3, a dla kardiologicznych OIT, oddziałów położniczych z traktem porodowym, pozostałych oddziałów, radiologii, pomieszczeń pomocniczych, sal badań, kuchni i pralni – 200 CFU/m3. Rozwiązaniem, pozwalającym minimalizować liczbę bakterii i grzybów w powietrzu np. sal operacyjnych, może być zastosowanie systemów dodatniego ciśnienia – wyższego w sali niż poza nią. Zachowaniu czystości powietrza sprzyja też instalacja drzwi przesuwnych, ponieważ w pomieszczeniach z drzwiami uchylnymi mieszanie się powietrza przy wejściu jest o wiele intensywniejsze. Częste wietrzenie pomieszczeń sal chorych i innych także sprzyja utrzymaniu liczby i składu drobnoustrojów w bezpiecznych granicach. Jednak coraz częściej w pomieszczeniach szpitalnych stosowane są bezdotykowe urządzenia do dekontaminacji, stanowiące z jednej strony uzupełnienie standardowego czyszczenia i dezynfekcji, a jednocześnie umożliwiające usuwanie drobnoustrojów z powietrza. Celem niniejszego badania była ocena skuteczności redukcji liczby bakterii i grzybów z powietrza dla dwóch różnych metod dezynfekcji, tj. ozonowania oraz promieniowania UV-C w metodzie przepływowej, w warunkach rzeczywistych. Badania prowadzono w trzech różnych pomieszczeniach. Do oznaczenia liczby bakterii i grzybów wykorzystano metodę hodowlaną na podłożach wzrostowych, na których zbierano objętość powietrza równą 200 l, z wykorzystaniem metody zderzeniowej stosowanej w urządzeniu MAS-100. W celu identyfikacji gatunkowej wyhodowanych drobnoustrojów wykorzystano metodę MALDI-TOF. Średnia liczba CFU bakterii w 200 l powietrza, przed zastosowaniem dezynfekcji metodą ozonowania lub UV-C, wyniosła 55 w pomieszczeniu nr 1, 62 w pomieszczeniu nr 2 oraz 100 w pomieszczeniu nr 3. Średnia liczba CFU grzybów (wyhodowanych na podłożu Sabourauda) przed procesem dezynfekcji w pomieszczeniach nr 1, 2 oraz 3 wyniosła odpowiednio 4, 22 oraz 7. W pomieszczeniach nr 1 oraz nr 2 do dezynfekcji powietrza zastosowano metodę ozonowania, dzięki której uzyskano odpowiednio 89% i 90% redukcję CFU bakterii oraz 100% i 73% redukcji CFU grzybów. Skuteczność dezynfekcji metodą przepływową UV-C sprawdzono dla dwóch czasów ekspozycji, tj. 3,5 godziny oraz 8 godzin (czas dezynfekcji, po którym pobierano próbki powietrza). W przypadku bakterii po 3,5 godzinie działania urządzenia stwierdzono 52% redukcję CFU, a po 8 godzinach – 95%. W przypadku grzybów stopień redukcji wyniósł dla obu czasów po 86%. Uzyskane wyniki potwierdzają skuteczność badanych metod dezynfekcji. Metoda ozonowania może być stosowana tylko w pustych pomieszczeniach, a metoda UV-C w wersji przepływowej może mieć zastosowanie także w salach, w których przebywają chorzy i personel. Rozwiązania te są warte rozważenia w praktyce ochrony zdrowia.

Słowa kluczowe: bioaerozol, dezynfekcja, ozonowanie, środowisko szpitalne, UV-C