The importance of chlorhexidine use in the prevention of health care-associated infections
Małgorzata Fleischer1 | Jolanta Rusiecka-Ziołkowska1 | Katarzyna Fleischer-Stępniewska2
1 Katedra i Zakład Mikrobiologii Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu
2 Katedra i Klinika Chorób Zakaźnych, Chorób Wątroby i Nabytych Niedoborów Odpornościowych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu
Małgorzata Fleischer Katedra i Zakład Mikrobiologii, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, ul. Chałubińskiego 4, 50-368 Wrocław, Tel.: (71) 784 12 80
Wpłynęło: 02.04.2015
Zaakceptowano: 18.04.2015
DOI : dx.doi.org/10.15374/FZ2015021
Forum Zakażeń 2015;6(2):121–130
Streszczenie: Chlorheksydyna (CHX) jest jednym z najczęściej stosowanych środków antyseptycznych z uwagi na swoje właściwości: szerokie spektrum aktywności, dopuszczalną tolerancję oraz bezpieczeństwo stosowania. Antyseptyk ten charakteryzuje się dobrą aktywnością wobec bakterii Gram-dodatnich, ale jest także aktywny wobec bakterii Gram-ujemnych, bakterii beztlenowych i niektórych wirusów osłonkowych. Chlorheksydyna jest wykorzystywana w chirurgicznej dezynfekcji rąk i do odkażania skóry przed zabiegami chirurgicznymi, a także w profilaktyce zakażeń krwi związanych z cewnikiem naczyniowym i respiratorowych zapaleń płuc. Antyseptyk jest również polecany do kąpieli pacjentów poddawanych zabiegom eradykacji kolonizujących ich patogenów. Podrażnienia skory i reakcje alergiczne w wyniku stosowania chlorheksydyny są stosunkowo rzadkie. Sporadycznie notowano poważne skutki uboczne, takie jak anafilaksja. Stosowanie CHX u dzieci poniżej 2. miesiąca życia nie jest zalecane. W ostatnich latach pojawia się coraz więcej badań dotyczących redukcji poziomu wrażliwości bakterii na chlorheksydynę, jednak brak jest wystandaryzowanych metod badawczych w tym zakresie i jednoznacznej definicji oporności na ten antyseptyk.
Słowa kluczowe: antyseptyki, chlorheksydyna, kontrola zakażeń szpitalnych, oporność na chlorheksydynę
Abstract: Chlorhexidine (CHX) is one of the most frequently used antiseptic agents due to its broad spectrum of activity, acceptable tolerability and good safety record. This antiseptic has a good activity against Gram-positive bacteria, but also against Gram-negative bacteria, anaerobes, fungi and some enveloped viruses. Chlorhexidine has been used in surgical hand disinfection and for the skin disinfection prior to surgical procedures but also to prevent nosocomial infections, such as catheter-related bloodstream infections and ventilator-associated pneumonia. CHX is recommended for antiseptic-containing body wash in the decolonisation procedure. Skin irritation or allergic reactions, such as dermatitis, are relatively uncommon. In rare cases severe side effects, such as anaphylaxis, are observed. Chlorhexidine is not recommended below 2 months of age. In an increasing number of studies reduced susceptibility to chlorhexidine is reported, however, there is no standardized method to detect CHX resistance or even clear definition of chlorhexidine resistance.
Key words: antiseptic, chlorhexidine, chlorhexidine resistance, nosocomial infection control
