Elektrostymulacja wysokonapięciowa we wspomaganiu leczenia odleżyn: wyniki randomizowanego, kontrolowanego eksperymentu klinicznego – doniesienie wstępne

1 Katedra Podstaw Fizjoterapii Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki w Katowicach

2 Katedra i Zakład Biofizyki Lekarskiej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

3 Instytut Nauk Medycznych Górnośląskiej Wyższej Szkoły Handlowej w Katowicach

4 Zakład Opiekuńczo-Leczniczy Kongregacji Sióstr Miłosierdzia św. Karola Boromeusza w Gliwicach

5 SP ZOZ Zakład Pielęgnacyjno-Opiekuńczy w Jaworznie

6 Katedra Podstaw Fizjoterapii Klinicznej Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki w Katowicach

7 Katedra Kinezyterapii i Metod Specjalnych Fizjoterapii Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki w Katowicach

⇒ Anna Polak, Katedra Podstaw Fizjoterapii Wydziału Fizjoterapii Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki w Katowicach, ul. Mikołowska 72 A, 40-065 Katowice, Tel.: (32) 207 51 29, Fax: (32) 207 53 01

Wpłynęło: 01.02.2013

Zaakceptowano: 15.03.2013

DOI: dx.doi.org/10.15374/lr2013005

Leczenie Ran 2013;10(1):13–22

Streszczenie: W leczeniu odleżyn coraz większe znaczenie zyskują stymulacje elektryczne. Są one szczególnie zalecane w leczeniu przewlekłych ubytków, które nie goją się pomimo stosowania leczenia standardowego. Dokładne poznanie wpływu różnych rodzajów prądów elektrycznych na procesy gojenia tkanek jest niezbędnym warunkiem skutecznej elektroterapii odleżyn i innych ubytków tkanek miękkich. Cel Celem badań wstępnych było poznanie wpływu elektrostymulacji wysokonapięciowej (EWN) z zastosowaniem prądu pulsującego na proces gojenia odleżyn. Materiał W badaniach uczestniczyły 22 pacjentki w wieku od 42 do 95 lat, chorujące na odleżyny II i III stopnia. Chore przydzielono losowo do dwóch grup porównawczych. Grupa A (eksperymentalna) liczyła 10 chorych, u których stwierdzono 16 odleżyn o powierzchni początkowej wynoszącej średnio 2,50±2,57 cm². Wiek badanych wynosił średnio 81,00±15,21 roku, a odleżyny występowały od 2,63 miesiąca. Grupa B (kontrolna) składała się z 12 pacjentek, u których rozpoznano 14 odleżyn o średniej początkowej powierzchni 3,38±2,20 cm². Wiek badanych wynosił 79,00±10,04 roku, a odleżyny występowały średnio od 2,27 miesiąca. W obydwu grupach większość odleżyn stanowiły ubytki II stopnia, których było 13 w grupie eksperymentalnej i 12 w grupie kontrolnej. Metody U wszystkich pacjentek stosowano profilaktykę przeciwodleżynową oraz podobne miejscowe standardowe leczenie odleżyn. W grupie eksperymentalnej zastosowano dodatkowo elektrostymulację wysokonapięciową (100 μs, 100 Hz, 100–150 V). 50-minutowe zabiegi przeprowadzano raz dziennie, przez 5 dni w tygodniu. W obydwu grupach postępy leczenia kontrolowano przez 4 tygodnie. Oceniano zmiany pola powierzchni całkowitej odleżyn oraz ich wymiarów liniowych (długości i szerokości). Wyniki po 4 tygodniach terapii stwierdzono znamienne statystycznie zmniejszenie pola powierzchni oraz długości i szerokości odleżyn (p<0,05). Wyniki leczenia w grupie A były lepsze niż w grupie B. Pole powierzchni odleżyn w grupie eksperymentalnej zmniejszyło się o 92,67±12,59%, a w grupie kontrolnej – o 44,42±56,53% (p=0,0079). Długość odleżyn zmniejszyła się w grupie eksperymentalnej o 85,28±21,34%, a w grupie kontrolnej – o 34,17±53,83% (p=0,0069). Szerokość odleżyn w grupie A uległa zmniejszeniu o 86,27±20,95%, a w grupie B – o 44,43±43,46 (p=0,012). Wnioski EWN wspomaga gojenie odleżyn II i III stopnia.

Słowa kluczowe: elektrostymulacja wysokonapięciowa | leczenie odleżyn | leczenie ran | odleżyny | prąd pulsujący

Abstract: The role of electrical stimulation (ES) in pressure ulcer treatment is gaining more and more importance. ES is particularly recommended as a modality promoting the healing of chronic wounds that fail to respond to standard care. The detailed knowledge of the effect of various types of electric current on tissue healing processes is necessary for electrical therapy to be successful in the treatment of pressure ulcers and other soft tissue defects.  Aim The purpose of this prospective, randomized, controlled preliminary study was to establish the effect of high-voltage pulsed current (HVPC) on the healing of chronic pressure ulcers. Material The research covered 22 females aged 42–95 years with stage II and III pressure ulcers. The patients were randomly divided between two groups. Group A (the experimental group) consisted of 10 subjects with 16 pressure ulcers whose average baseline size was 2.50±2.57 cm² and average duration 2.63 months. The mean age of these patients was 81.00±15.21 years. Group B (the control group) had 12 subjects with 14 pressure ulcers whose average baseline size was 3.38±2.20 cm² and average duration 2.27 months. The mean age of patients in this group was 79.00±10.04 years. Most ulcers in both groups were stage II (13 in the experimental group and 12 in the control group). Methods All patients in the two groups received standard supportive care and topical treatments including wet-to-moist dressings. The experimental group patients were additionally treated with HVPC (100 μs, 100 Hz, 100–150 V) applied continuously for 50 minutes once a day, five times per week. All patients were monitored for healing progress for 4 weeks. Wound surface areas and their linear dimensions (lengths and widths) were measured weekly. Results After 4 weeks of treatment wound areas and linear measurements decreased statistically significantly in both groups (p<0.05), but in the experimental group wounds healed better than in the control group. The respective reductions were 92.67±12.59% and 44.42±56.53% for wound surface area (p=0.0079), 85.28±21.34% and 34.17±53.83% for wound length, and 86.27±20.95% and 44.64±43.46% for wound width (p=0.0069 for length; p=0.012 for width). Conclusions HVPC effectively promotes the healing of stage II and III pressure ulcers.

Key words: high-voltage electrical stimulation | high-voltage pulsed current – HVPC | pressure ulcers | pressure ulcer healing | wound healing

Pełna wersja artykułu