Fidaksomycyna – nowa broń w walce z zakażeniami Clostridium difficile

1 Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
2 Katedra i Zakład Mikrobiologii Lekarskiej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Piotr Albrecht Klinika Gastroenterologii i Żywienia Dzieci, Warszawski Uniwersytet Medyczny, ul. Działdowska 1, 01-184 Warszawa, Tel./Fax: (22) 452 33 10

Wpłynęło: 18.09.2013

Zaakceptowano: 09.10.2013

DOI: dx.doi.org/10.15374/fz2013048

Forum Zakażeń 2013;4(5):299–305

Streszczenie: W ciągu ostatnich dziesięciu lat w krajach wysoko rozwiniętych nastąpił wyraźny wzrost zapadalności oraz ciężkości przebiegu zakażeń przewodu pokarmowego, wywoływanych przez C. difficile (ang. Clostridium difficile infection – CDI). Związane jest to m.in. z pojawieniem się nowego, zjadliwego klonu epidemicznego NAP1/BI/027 produkującego – poza zwiększoną ilością toksyn A i B – także tzw. toksynę binarną (ADP-rybo-zylotransferaza). Szczególnym problemem klinicznym są zakażenia nawrotowe, źle poddające się standardowemu leczeniu. Do czynników ryzyka nawrotu CDI należą: obniżona odporność, wcześniejszy epizod infekcji Clostridium difficile w historii pacjenta, ekspozycja na inne antybiotyki, niewydolność nerek, wiek ≥65. roku życia, osłabiona odpowiedź odpornościowa na toksyny C. difficile, ciężka choroba podstawowa, długa hospitalizacja, pobyt w oddziale intensywnej terapii (OIT) oraz zakażenie szczepem NAP1/BI/027. Dotychczasowe metody terapii pierwszorazowych zakażeń (wankomycyna, metronidazol) nie zawsze prowadzą do wyleczenia, a dodatkowo nie chronią przed nawrotami (zwłaszcza kolejnymi), gdyż nie likwidują form przetrwalnikowych C. difficile. Nowym lekiem, który nie tylko wykazuje większą skuteczność niż metronidazol, lecz także dodatkowo zmniejsza ryzyko nawrotu u chorych z CDI (w porównaniu z wankomycyną), jest fidaksomycyna. Jest to antybiotyk makrocykliczny zarejestrowany w Stanach Zjednoczonych i Europie do zwalczania infekcji Clostridium difficile. Lek ma w stosunku do C. difficile działanie bakteriobójcze, a także znacznie redukuje możliwość wytwarzania przez ten drobnoustrój form przetrwalnikowych. Fidaksomycyna osiąga wysokie stężenie w przewodzie pokarmowym chorego przy jednocześnie minimalnym stężeniu w surowicy krwi. Minimalne stężenie hamujące (ang. minimal inhibitor concentration – MIC) antybiotyku wobec szczepów C. difficile mieści się w zakresie od 0,001 µg/ml do1 µg/ml, a wartość MIC90 wynosi 0,5 µg/ml. Fidaksomycyna wykazuje niską aktywność lub jej brak wobec Gram-ujemnych bakterii tlenowych i beztlenowych, dzięki czemu w znacznym stopniu chroni fizjologiczną florę bakteryjną przewodu pokarmowego.

Słowa kluczowe: biegunka poantybiotykowa, fidaksomycyna, nawroty, zakażenie Clostridium difficile

Abstract: Over the last ten ten years in high-developed countries it was observed a distinct increase in the incidence and severity of antibiotic associated diarrhea caused by C. difficile (CDI). It is associated for example with the appearance of new epidemic strain of C. difficile (NAP1/BI/027) producing apart from the increased amount of toxins A and B, also a so-called binary toxin (ADP-ribosylotransferase). Recurrent infections have been identified as a special problem in CDI treatment, because standard therapy failure rates are increasing. Risks of the CDI return belong to such factors as: lowered immunological response, previous episode of CDI in the patients history, exhibition to other antibiotics, renal failure, age ≥65 years, weakened immunological response to toxins C. difficile, serious basic illness, prolonged hospitalization, stay at the intensive care unit and infection with the NAP1/BI/027 strain. Existing methods of first line therapy of CDI (vancomycin, metronidazole) not only not always lead it to healing but they are not also sheltering from recrudescence’s because they do not eliminate spores of C. difficile. Fidaxomycin is a novel oral macrocyclic antibio-tic, which reduced recurrences of CDI. The antibiotic fidaxomycin was recently approved in the USA and in Europe for the treatment of CDI. Fidaxomycin is primarily active against C. difficile and is bactericidal for C. difficile. Fidaxomycin acts locally on C. difficile in the gastrointestinal tract and systemic absorption is minimal. Minimal inhibitory concentration (MIC) of fidaxomycin against C. difficile strains were in range from 0.001 µg/ml to 1 µg/ ml and MIC90 was 0.5 µg/ml. Fidaxomycin has little or no activity against Gram-negative aerobes and anaerobes and should help maintain colonization resistance.

Key words: antibiotic associated diarrhea, Clostridium difficile infection, fidaxomicin, recurrences

Pełna wersja artykułu