Odleżyny u pacjentów w terminalnej fazie choroby

1 Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej im. M. Nenckiego w Krotoszynie

2 Szpital Kliniczny Przemienienia Pańskiego, Hospicjum Palium w Poznaniu

3 Katedra i Zakład Farmakologii Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

4 Katedra i Klinika Medycyny Paliatywnej Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu

⇒ Maciej Sopata, Katedra i Klinika Medycyny Paliatywnej, Uniwersytet Medyczny im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu, os. Rusa 55, 61-245 Poznań

Wpłynęło: 18.11.2016

Zaakceptowano: 07.12.2016

DOI: dx.doi.org/10.15374/LR2016022

Leczenie Ran 2016;13(4):147–155

Streszczenie: Częstość występowania ran – w tym odleżyn – u pacjentów znajdujących się w terminalnej fazie choroby jest w dużej mierze nieznana. Szacuje się, że rany pojawiają się u co najmniej 1/3 chorych przebywających w hospicjum. Obowiązkiem pracowników ochrony zdrowia jest pomoc pacjentowi u schyłku życia, u którego pojawiły się odleżyny, oraz zdecydować jakie podjąć działania. Czy głównym celem w takim przypadku jest podjęcie wzmożonych działań profilaktycznych i leczniczych, które koncentrują się na wyleczeniu odleżyn, czy może objęcie chorego opieką paliatywną? Ważne jest, aby wziąć pod uwagę, że zasady opieki paliatywnej nie negują możliwości wyleczenia odleżyn. Istnieje jednak kilka różnic pomiędzy ogólnymi zasadami profilaktyki i leczenia w opiece paliatywnej a optymalnym planem leczenia odleżyn. W opiece paliatywnej ważne jest przede wszystkim łagodzenie objawów i dbanie o jakość życia pacjenta. Wszelkie działania zapobiegające powstawaniu odleżyn powinny być dostosowane do indywidualnych możliwości chorego, np. tolerancji przebywania w danej pozycji ułożeniowej. Należy zapobiegać ekspozycji skory na wysięk z rany. Ważny jest właściwy dobór opatrunków zmniejszających potencjalny ból pojawiający się podczas ich zmiany. W opiece paliatywnej czynniki ryzyka rozwoju odleżyn najczęściej dotyczą ograniczonej mobilności i aktywności fizycznej u pacjentów. Stanowią one poważne wyzwanie dla personelu medycznego, ale przede wszystkim są bardzo stresujące dla samego chorego. W terminalnym okresie choroby u pacjenta z odleżynami, objętego opieką paliatywną, należy w taki sposób pielęgnować i leczyć rany, aby zminimalizować ból i nieprzyjemny zapach oraz poprawić jakość życia. Szczególną uwagę należy zwrócić na godność pacjenta i jego jakość życia.

Słowa kluczowe: kres życia, leczenie, odleżyny, profilaktyka, terminalna faza choroby

Abstract: The incidence of wounds including pressure ulcers before his death is largely unknown, but is estimated to be wound appear in at least one-third of patients in hospice. Healthcare providers need to help the patient in the end of life, in whom pressure ulcers appeared and decide what action need to be taken. Is the main goal is to be intensified preventive and curative measures that focus on the healing of pressure ulcers or taking the patient palliative care. It is important to consider that the approach of palliative care does not negate the possibility of a cure pressure ulcers before his death. However, there are several differences between the general principles of prevention and treatment in palliative care and the optimal treatment plan pressure ulcers. For example, in palliative care, above all, it is important to take care, symptoms control and improve quality of life of the patient. Any action to prevent the formation of pressure ulcers should be tailored to the individual abilities of the patient, eg. the tolerance being in the position used. It is important to avoid skin exposure to wound exudate. Also the use of proper dressings in order to reduce the number of potentially painful replacement. In palliative care, risk factors for the development of pressure ulcers typically involve limited mobility and physical activity in patients. They represent a serious challenge for the staff, but above all they are very stressful for the patient. The terminally ill patient with a pressure ulcer covered by palliative care should be so cherish and treat to minimize pain and odor and pay particular attention to the dignity of the patient and their quality of life.

Key words: end of life, pressure ulcers, prevention, terminal phase of the disease, treatment

Pełna wersja artykułu