Postępy w diagnostyce i terapii samoistnego zapalenia otrzewnej u pacjentów z marskością wątroby

1 I Oddział Chorób Zakaźnych Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. J. Gromkowskiego we Wrocławiu
2 Zakład Chorób Zakaźnych i Hepatologii Wydziału Lekarsko-Stomatologicznego Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

Marta Kucharska I Oddział Chorób Zakaźnych, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. J. Gromkowskiego we Wrocławiu, ul. Koszarowa 5, 51-149 Wrocław, Tel./Fax: (71) 395 75 05

Wpłynęło: 14.08.2013

Zaakceptowano: 10.09.2013

DOI: dx.doi.org/10.15374/fz2013044

Forum Zakażeń 2013;4(4):251–256

Streszczenie: Samoistne zapalenie otrzewnej (ang. spontaneous bacterial peritonitis – SBP) jest powszechnym zakażeniem występującym w grupie pacjentów z marskością wątroby i wodobrzuszem, znacznie pogarszającym ich rokowanie. SBP rozwija się zwykle w wyniku translokacji bakteryjnej flory jelitowej i jej produktów. Objawy są często mało specyficzne i polegają na nasileniu dolegliwości związanych z chorobą wątroby, występujących już wcześniej: powiększenie obwodu brzucha, niepowodzenie terapii moczopędnej, nasilenie encefalopatii. Diagnostyka samoistnego zapalenia otrzewnej opiera się przede wszystkim na morfologicznej i mikrobiologicznej ocenie płynu puchlinowego drogą paracentezy. Antybiotykoterapia empiryczna powinna być wdrożona natychmiast po rozpoznaniu SBP i obejmować najczęstsze patogeny – wykazano, że za niemal 80% przypadków zachorowań jest odpowiedzialna Gram-ujemna flora bakteryjna, a za 20% przypadków – Gram-dodatnie ziarenkowce. Wdrożenie profilaktyki antybiotykowej należy rozważyć w wybranych grupach pacjentów z zaawansowaną chorobą wątroby: u chorych po krwotoku z przewodu pokarmowego, z niską zawartością białka w płynie puchlinowym bez uprzedniej historii SBP (profilaktyka pierwotna), po przebytym SBP (profilaktyka wtórna) oraz z lekoopornym wodobrzuszem. Wystąpienie samoistnego zapalenia otrzewnej u pacjenta z marskością wątroby jest istotnym sygnałem świadczącym o konieczności wdrożenia procedur kwalifikujących do transplantacji tego narządu.

Słowa kluczowe: marskość wątroby, płyn puchlinowy, samoistne zapalenie otrzewnej, wodobrzusze, zakażenie

Abstract: Spontaneous bacterial peritonitis (SBP) is a common infection in patients with liver cirrhosis and ascites, which significantly worsens the prognosis as to the incidence and survival in this group of patients. Usually develops as a result of bacterial translocation of intestinal flora and its products. SBP symptoms are often non specific enough, and depend on the intensity of symptoms usually associated with progression of liver disease occurring earlier (abdominal enlargement, failure of diuretic therapy, the severity of encephalopathy). Diagnosis of ascites infection in the SBP is mainly based on the result of microbiological and morphological assessment of ascetic fluid obtained from the diagnostic paracentesis. Empirical antibiotic therapy should be implemented immediately after the diagnosis of SBP and cover the most common pathogens – as has been shown for nearly 80% of the SBP is responsible Gram-negative bacterial flora in 20% of cases of Gram-positive cocci. In addition, demonstrated the need to consider antibiotic prophylaxis in certain patient groups. These include: patients who have bleeding from the gastrointestinal tract, with a low content of protein in the ascites fluid without prior history of SBP (primary prevention), a history of SBP (secondary prevention) and with refractory ascites. Although the observed occurrence of SBP is an important signal of the need for implementation of procedures eligible for liver transplantation.

Key words: ascetic fluid, ascites, infection, liver cirrhosis, spontaneous bacterial peritonitis

Pełna wersja artykułu