Powikłania terapii antyretrowirusowej HAART

Streszczenie: Highly active antiretroviral therapy (HAART) pełni kluczową funkcję w leczeniu zakażenia HIV. Od czasu jej wprowadzenia stała się fundamentalnym narzędziem w kontrolowaniu wiremii oraz przywracaniu funkcji układu odpornościowego. Niemniej stosowanie leków przeciwretrowirusowych nie jest pozbawione skutków ubocznych, które mogą znacząco wpłynąć na funkcjonowanie pacjentów. W ciągu pierwszych miesięcy od rozpoczęcia terapii mogą występować wczesne działania niepożądane, które przeważnie samoistnie mijają. Długotrwałe stosowanie terapii HAART niesie ze sobą ryzyko wystąpienia późnych skutków ubocznych związanych z działaniem leków na metabolizm oraz przemiany enzymatyczne. Zaliczają się do nich działania nefrotoksyczne, hepatotoksyczne, kardiotoksyczne, neurotoksyczne oraz zaburzenia lipidowe. Występowanie działań niepożądanych może wpływać negatywnie na przestrzeganie zaleceń terapeutycznych, co z kolei ma istotne konsekwencje dla skuteczności leczenia i jakości życia pacjentów. Świadomość istnienia oraz możliwość przeciwdziałania skutkom ubocznym terapii są kluczowe dla zapewnienia optymalnej opieki nad pacjentami zakażonymi HIV, uwzględniając zarówno aspekty medyczne, jak i psychospołeczne.

Słowa kluczowe: adherencja, działania niepożądane leków, HAART, HIV, niekorzystne skutki uboczne leków

Abstract: Highly Active Antiretroviral Therapy (HAART) plays a crucial role in the treatment of HIV infection. Since its introduction, HAART has become a fundamental tool in controlling viremia and restoring immune system function. However, the use of these antiretroviral drugs is not without side effects that can significantly impact patients’ functioning. Early adverse effects may occur in the first months of therapy, which typically resolve spontaneously. On the other hand, the prolonged use of HAART carries the risk of late side effects associated with the drugs’ impact on metabolism and enzymatic processes. These late effects include nephrotoxic, hepatotoxic, cardiotoxic, neurotoxic, and lipid disorders. Adverse effects can negatively affect adherence to therapeutic recommendations, which, in turn, has significant consequences for the effectiveness of treatment and the quality of life for patients. Awareness of the existence and possibilities of mitigating the side effects of therapy is crucial to ensuring optimal care for HIV-infected patients, considering both medical and psychosocial aspects.

Key words: adherence, adverse drug effects, adverse side effects, HAART, HIV