Skórne odczyny popromienne – profilaktyka i leczenie
Radiation-induced skin reactions – prevention and treatment
Dorota Kiprian
ORCID: 0000-0002-5608-3998
Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie,
Państwowy Instytut Badawczy,
ul. Wilhelma Konrada Roentgena 5,
02-781 Warszawa,
e-mail: dorota.kiprian@pib-nio.pl
Wpłynęło: 10.01.2022
Zaakceptowano: 24.10.2022
DOI: dx.doi.org/10.15374/FLR2022027
Forum Leczenia Ran 2022;3(1):37–40
Streszczenie: Radioterapia lub radiochemioterapia, obok chirurgii, stanowi nadal podstawową metodę leczenia pacjentów z nowotworami. Promieniowanie jonizujące oddziałuje nie tylko na komórki nowotworowe, ale również, choć zwykle w mniejszym stopniu, na tkanki zdrowe, które zlokalizowane są w objętości napromienianej. Do tkanki każdorazowo narażonej na wystąpienie skutków ubocznych napromieniania należy skóra. Celem oceny powikłań w codziennej praktyce klinicznej wykorzystuje się najczęściej dwie skale: CTCAE i RTOG/EORTC. Pierwsze objawy zapalenia skóry występują pod postacią rumienia (I stopień wg skali RTOG/EORTC), następnie pojawia się złuszczanie na sucho (II stopień wg skali RTOG/EORTC), kolejną fazą natomiast jest złuszczanie na mokro (III stopień wg skali RTOG/EORTC), ponadto niekiedy może dojść do pojawienia się nasilonych zmian skórnych pod postacią owrzodzeń (IV stopień wg skali RTOG/EORTC). Profilaktyka wystąpienia nasilonych odczynów popromiennych polega na stosowaniu odpowiednich preparatów do mycia skóry napromienianej oraz preparatów zawierających składniki o działaniu przeciwzapalnym. Nadal istnieje jednak potrzeba badań nowych preparatów i określenia standardów postepowania.
Słowa kluczowe: profilaktyka i leczenie, radiodermatitis, radioterapia, standardy postepowania
Abstract: Radiotherapy, or radiochemotherapy, continues to be the primary treatment method for cancer patients, alongside surgery. Ionising radiation affects not only cancer cells, but also healthy tissues which are located in the irradiated volume, although usually to a lesser extent. The tissue most exposed to the side effects of irradiation is the skin. Two scales are most commonly used to assess complications in the clinical practice, i.e. Common Terminology Criteria for Adverse Events (CTCAE) and the Radiation Therapy Oncology Group (RTOG) scale. The first symptoms of dermatitis include erythema (RTOG/EORTC phase I), followed by dry desquamation (RTOG/EORTC phase II) and moist desquamation (RTOG/EORTC phase III). In addition, in some cases, severe skin lesions may develop in the form of ulcerations (RTOG/EORTC phase IV). The prevention of severe radiation reactions involves the use of suitable preparations for washing the irradiated skin, as well as preparations containing anti-inflammatory agents. However, further research on new preparations and a comprehensive definition of the management standards is essential.
Key words: prevention and treatment, radiodermatitis, radiotherapy, standard practice