Wskaźnik terapeutyczny miejscowego zakażenia rany (TILI) jako przydatne narzędzie w efektywnej pielęgnacji ran niegojących się dla lekarzy i pielęgniarek podstawowej opieki zdrowotnej, lekarzy rodzinnych i personelu zakładów opiekuńczo-leczniczych

Therapeutic index of local wound infection (TILI) as a useful tool in the effective care of hard-to-heal wounds for physicians and nurses of Primary Health Care, G.Ps. and staff of nursing and treatment institutions

ORCID*: 0000-0002-6542-2525 | 0000-0003-4216-4022 | 0000-0003-2809-6940 | 0000-0002-0771-1396 | 0000-0002-8588-417X | 0000-0002-7820-974X | 0000-0002-5655-1798 | 0000-0001-7950-679X | 0000-0002-6253-5671 | 0000-0003-2805-7861 | 0000-0002-7559-8903 | 0000-0002-0527-468X

1 Katedra i Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej i Parazytologii Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu
2 Krapkowickie Centrum Zdrowia
3 Klinika Chirurgii Ogólnej, Endokrynologicznej i Onkologii Gastroenterologicznej Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu
4 Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej ARGO Centrum Medyczne w Łodzi
5 Oddział Chirurgii Ogólnej i Proktologii Szpitala Solec Sp. z o.o. w Warszawie
6 Małopolskie Centrum Oparzeniowo-Plastyczne, Replantacji Kończyn z Ośrodkiem Terapii Hiperbarycznej Szpitala im. L. Rydygiera w Krakowie
7 Zakład Dydaktyki i Prewencji Katedry Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego
8 Katedra i Zakład Anatomii Opisowej i Topograficznej, Wydział Lekarski z Oddziałem Lekarsko-Dentystycznym w Zabrzu, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach
9 Centrum Leczenia Oparzeń im. S. Sakiela w Siemianowicach Śląskich
10 Oddział Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Samodzielnego Publicznego Zakładu Opieki Zdrowotnej MSWiA w Zielonej Górze
11 Oddział Anestezjologii i Intensywnej Terapii Szpitala Miejskiego im. F. Raszei w Poznaniu

Marzenna Bartoszewicz
Katedra i Zakład Mikrobiologii Farmaceutycznej i Parazytologii,
Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu,
ul. Borowska 211A, 50-556 Wrocław,
Tel.: 71 784 06 74,
e-mail: marzenna.bartoszewicz@umed.wroc.pl

*według kolejności na liście Autorów

Wpłynęło: 28.12.2020

Zaakceptowano: 12.01.2021

DOI: dx.doi.org/10.15374/FZ2020045

Forum Zakażeń 2020;11(6):285–295

Streszczenie: Problem ran niegojących się wiąże się ze wzrostem częstości występowania chorób cywilizacyjnych. Owrzodzenia żylne goleni, owrzodzenia niedokrwienne oraz niegojące się rany w zespole stopy cukrzycowej stanowią szczególny problem, a wczesne wykrywanie miejscowych zakażeń rany jest poważnym wyzwaniem interdyscyplinarnym w codziennej praktyce. Miejscowe zakażenia ran są często niewykrywane lub wykrywane zbyt późno. Mogą upośledzać fizjologiczne gojenie rany, jak również prowadzić do infekcji ogólnoustrojowej, a nawet sepsy. Zgodnie ze znanymi stwierdzeniami – „Losy rany zależą od tego, kto pierwszy wykonuje opatrunek na tej ranie” (płk. Nicholas Senna, 1897 r.) oraz „Odpowiedzialność za chorego ponosi ten lekarz, który jako pierwszy przybywa do pacjenta” (John Murphy, Towarzystwo Medyczne, Chicago, 1889 r.) – powodzenie terapii rany zakażonej w szczególnym stopniu zależy od szybkiej i właściwej reakcji osób, które jako pierwsze mają kontakt z pacjentem. Celem niniejszej pracy jest zwięzłe przedstawienie zagadnień związanych z problematyką ran niegojących się, wskazanie kierunku postępowania terapeutycznego i wsparcie diagnostyczne dla personelu (lekarzy i pielęgniarek) jednostek podstawowej opieki zdrowotnej, zakładów opiekuńczo-leczniczych i domów pomocy społecznej oraz lekarzy rodzinnych i opiekunów medycznych chorych dotkniętych problemem ran niegojących się. Opracowana skala TILI ma ułatwić podjęcie decyzji dotyczącej zastosowania bądź nie antyseptyków lub/i opatrunków przeciwdrobnoustrojowych w skutecznej terapii rany niegojącej się.

Słowa kluczowe: antyseptyki, opatrunki aktywne, rany niegojące się, TILI, zakażenia ran

Abstract: The problem of hard-to-heal wounds is associated with an increase in the incidence of civilization diseases. Venous leg ulcers, ischemic ulcers and wounds in diabetic foot syndrome are a particular problem, and the early detection of local wound infections is a serious interdisciplinary challenge in everyday practice. Local wound infections are often undetected or detected too late. They can impair physiological wound healing as well as lead to systemic infection and even sepsis. According to the statements that: “The fate of the wounded rests with the one who applies the first dressing” (Col. Nicholas Senna, 1897), and “The responsibility for the patient rests with the doctor who comes to the patient first” (John Murphy, Medical Society, Chicago, 1889) the success of the treatment of infected wounds depends to a particular extent on the prompt and proper response of those who come in contact with the patient first. The purpose of this document is to briefly present issues related to the problem of hard-to-heal wounds, indicate the direction of therapeutic management and diagnostic support for the staff (doctors and nurses) of primary healthcare units, care and treatment institutions and social welfare centers, general physicians and medical careers of patients suffering from hard-to-heal wounds. The developed TILI score is to facilitate the decision whether or not to use antiseptics and/or antimicrobial dressings in the effective therapy of a hard-to-heal wound.

Key words: antimicrobial dressings, antiseptics, hard-to-heal wounds, TILI, wound infections

Pełna wersja artykułu