Surgical site infections – clinical manifestations, risk factors, prevention, etiology, diagnostics
Eugenia Gospodarek1 | Jacek Szopiński2 | Agnieszka Mikucka1
1 Katedra i Zakład Mikrobiologii Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy Uniwersytetu M. Kopernika w Toruniu
2 Katedra i Klinika Chirurgii Ogólnej i Transplantologii Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy Uniwersytetu M. Kopernika w Toruniu
Eugenia Gospodarek Katedra i Zakład Mikrobiologii, Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy Uniwersytetu M. Kopernika w Toruniu, ul. M. Skłodowskiej-Curie 9, 85-094 Bydgoszcz, Tel.: (52) 585 44 80, Fax: (52) 585 40 47
Wpłynęło: 30.09.2013
Zaakceptowano: 29.10.2013
DOI: dx.doi.org/10.15374/fz2013053
Forum Zakażeń 2013;4(5):275–282
Streszczenie: Obecnie uznaje się, że zakażenie miejsca operowanego (ZMO) występuje od 30 do 90 dni po zabiegu chirurgicznym (w zależności od jego procedury) i rozwija się w miejscu nacięcia albo w głębokich tkankach w miejscu operacji. Mimo udoskonalania profilaktyki, ZMO nadal pozostaje znaczącym problemem klinicznym, ponieważ wiąże się z istotną chorobowością i śmiertelnością, wydłużonym czasem hospitalizacji oraz większymi kosztami leczenia szpitalnego. ZMO jest najczęściej występującym powikłaniem w chirurgii, dotyczącym około 3% wszystkich procedur chirurgicznych oraz 20% chorych operowanych w trybie pilnym z powodu ostrych chorób jamy brzusznej. ZMO może wystąpić u 20% pacjentów, w zależności od procedury chirurgicznej, stosowanych kryteriów nadzoru obserwacji i liczby zebranych danych. Wiele patogenów wywołujących ZMO pochodzi z mikroflory endogennej chorego. Czynniki etiologiczne ZMO zależą od rodzaju zabiegu chirurgicznego i miejsca jego przeprowadzenia. Najczęściej izolowane są: Staphylococcus aureus, gronkowce koagulazo-ujemne, Enterococcus spp. i Escherichia coli. Liczne czynniki powiązane z pacjentem i procedurą również wpływają na ryzyko wystąpienia ZMO. Stąd, w celu zmniejszenia ryzyka kontaminacji bakteryjnej pacjentów, wymagane jest odpowiednie podejście prewencyjne z uważnym podejściem wobec wielorakich czynników ryzyka. W zaleceniach dotyczących profilaktyki ZMO, opracowanych przez CDC (ang. Centers for Disease Control and Prevention), podkreśla się ważność przygotowania pacjenta, zastosowania praktyki aseptycznej i zwrócenia uwagi na techniki chirurgiczne. W specyficznych przypadkach wskazana jest także profilaktyka przeciwdrobnoustrojowa. Nowe technologie oferują możliwość zahamowania rozprzestrzeniania się mikroflory skóry podczas trwania procedury chirurgicznej.
Słowa kluczowe: czynniki ryzyka ZMO, diagnostyka ZMO, etiologia ZMO
Abstract: Surgical site infections (SSIs) are defined as infections occurring up 30 to 90 days after surgery and affecting either the incision or deep tissue at the operations site. Despite improvements in prevention, SSIs remain a significant clinical problem as they are associated with substantial mortality and morbidity and impose severe demands on healthcare resources. The incidence of SSIs may be as high as 20%, depending on the surgical procedure, the surveillance criteria used, and the quality of data collection. In many SSIs, the responsible pathogens originate from the patient’s endogenous flora. The causative pathogens depend on the type of surgery; the most commonly isolated organisms are Staphylococcus aureus, coagulase-negative staphylococci, Enterococcus spp. and Escherichia coli. Numerous patient-related and procedure-related factors influence the risk of SSI and hence prevention requires a „bundle” approach, with systematic attention to multiple risk factors, in order to reduce the risk of bacterial contamination and improve the patient’s defences. The Centers for Disease Control and Prevention guidelines for the prevention of SSIs emphasise the importance of good patient preparation, aseptic practice, and attention to surgical technique; antimicrobial prophylaxis is also indicated in specific circumstances. Emerging technologies, such as microbial sealants, offer the ability to seal and immobilise skin flora for the duration of a surgical procedure; a strong case therefore exists for evaluating such technologies and implementing them into routine clinical practice as appropriate.
Key words: diagnostics of SSIs, etiology of SSIs, risk factor of SSIs
