Zmiany na błonach śluzowych jamy ustnej u dzieci i młodzieży leczonych ortodontycznie
Oral mucosal lesions in children and adolescents receiving orthodontic treatment
Agnieszka Kukawczyńska-Chwałek1 | Iwona Grzesiak-Gasek1 | Leszek Szenborn2
1 Katedra i Zakład Stomatologii Zachowawczej i Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu
2 Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu
Leszek Szenborn, Katedra i Klinika Pediatrii i Chorób Infekcyjnych, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu, ul. Chałubińskiego 2–2a, 50-368 Wrocław
Wpłynęło: 08.02.2017
Zaakceptowano: 01.03.2017
DOI: dx.doi.org/10.15374/FZ2017008
Forum Zakażeń 2017;8(2):127–132
Streszczenie: Liczba pacjentów zarówno zainteresowanych leczeniem, jak i leczonych ortodontycznie w gabinetach stomatologicznych ciągle rośnie. Celem leczenia jest przywrócenie prawidłowych warunków zgryzowych i czynności narządu żucia oraz poprawa estetyki uzębienia i rysów twarzy. Oczywiste jest, że leczenie ortodontyczne wiąże się z koniecznością prowadzenia wzmożonej higieny jamy ustnej (na skutek między innymi zwiększonej akumulacji płytki bakteryjnej i resztek pokarmowych) oraz z większym ryzykiem rozwoju zmian patologicznych w poszczególnych składowych jamy ustnej. W niniejszej pracy dokonano przeglądu piśmiennictwa dotyczącego jatrogennych efektów ubocznych występujących podczas leczenia aparatami (zarówno stałymi, jaki ruchomymi), zlokalizowanych na śluzówkach, co może utrudniać lekarzowi rozpoznawanie chorób przebiegających ze zmianami w jamie ustnej. Przedstawiono częstotliwość występowania zmian patologicznych na błonach śluzowych jamy ustnej (tzw. stomatopatii). Część z nich jest spowodowana niedostateczną higieną jamy ustnej, adherencją bakteryjną lub grzybiczą; część alergiami i urazami; inne z kolei osobniczą podatnością gospodarza. Wśród najczęściej spotykanych powikłań można wymienić: urazy w formie ran, otarcia o rożnej topografii spowodowane przez składowe części aparatu (takie jak zamki czy łuki ortodontyczne), afty, rożnego nasilenia stany zapalne dziąseł i infekcje grzybicze (szczególnie dotyczące użytkowania aparatów ruchomych). Dwa ostatnie z wymienionych powikłań pozostają w korelacji z poziomem higieny jamy ustnej: im słabsza higiena, tym cięższe zapalenia dziąseł i częstsze infekcje grzybicze. Wczesne leczenie zmian oraz edukacja w zakresie właściwej higieny jamy ustnej mają istotne znaczenie odnośnie motywacji pacjenta, przebiegu leczenia oraz jego efektywności.
Słowa kluczowe: grzybica jamy ustnej, patologia jamy ustnej, urazy w jamie ustnej, wirus Herpes simplex, zapalenia błony śluzowej jamy ustnej, zapalenie dziąseł
Abstract: The number of patients who want to receive orthodontic treatment is constantly growing. This is dictated by the desire to restore proper occlusion, normal function of the masticatory organ, esthetics and to improve facial features. It is known that orthodontic treatment requires good oral hygiene, due to a greater amount of plaque and food debris and carries a higher risk of mucosal lesions. A review of literature on the topic of iatrogenic adverse effects of carrying fixed and removable orthodontic appliances was performed. These effects may cause lesions of the oral mucosa and may be misdiagnosed. This article shows the incidence of lesions of the oral cavity mucous membranes. Some of the mare caused by inadequate oral hygiene, bacterial or candida growth, allergies, injuries, and some depend on the individual susceptibility of the host. The most common findings among the orthodontic patients were contusions, such as wounds and abrasion of different regions of the oral mucosa. They were caused by irritating orthodontic appliances, like wire and brackets, aphthae, varying degrees of severity of gingival inflammation and fungal infections – the last particularly due to the use of removable orthodontic appliances. The last two mentioned complications are in close correlation with the level of oral hygiene – the poorer the hygiene, the more severe the gingival inflammation and incidence of oral candidiasis. Early treatment of oral lesions and patient education are crucial for the patient’s motivation to continue treatment, improved overall course of treatment and its successful outcome.
Key words: gingivitis, Herpes simplex, oral candidiasis, oral mucositis, oral pathology, oral ulcer