Streszczenie: Wirusy onkogenne to wirusy zdolne do indukowania procesu nowotworzenia. Zaliczają się do nich: wirus zapalenia wątroby typu B (HBV), wirus zapalenia wątroby typu C (HCV), wirus Epsteina-Barr (EBV), wirus brodawczaka ludzkiego (HPV), wirus mięsaka Kaposiego (KSHV), ludzki wirus T-limfotropowy typu 1 (HTLV-1) i poliomawirus komórek Merkla (MCPV). Mechanizm działania wirusów onkogennych polega na inaktywacji białkowych produktów genów supresorowych komórki gospodarza bądź na wbudowaniu do genomu docelowej komórki własnych onkogenów. Prowadzi to do zakłóceń cyklu komórkowego, nadmiernej proliferacji, a w konsekwencji do powstania guza. W niniejszej pracy przedstawiono charakterystykę wirusów onkogennych: EBV, HPV, HBV, HCV, w oparciu o aktualne doniesienia naukowe oraz nowoczesne metody leczenia i zapobiegania infekcjom przez nie wywoływanym. Około 15–20% zachorowań na nowotwory ma podłoże infekcyjne. Wśród biologicznych czynników ryzyka karcenogenezy wyróżnia się zakażenia bakteryjne, zarażenia pasożytnicze oraz występujące najczęściej zakażenia o etiologii wirusowej. Przewlekłe zakażenie EBV, HPV, HCV bądź HBV wiąże się z występowaniem odpowiednio takich nowotworów, jak: chłoniak Burkitta, rak szyjki macicy, rak wątroby. Odkrycie znaczącej roli wirusów onkogennych w karcenogenezie stwarza nowe perspektywy w zapobieganiu i terapii niektórych chorób nowotworowych. Ze względu na powszechność występowania wirusów onkogennych i ograniczone możliwości leczenia szczególnie istotne jest zwiększanie świadomości społecznej i zachęcanie do stosowania działań prewencyjnych, a także prowadzenie dalszych badań w celu ustalenia dokładnego mechanizmu karcenogenezy indukowanej infekcjami wirusowymi.

Słowa kluczowe: onkogeneza, onkoproteiny, profilaktyka, wirusy onkogenne