Malignant wounds assessment and management methods – a literature review
Dariusz Bazaliński1, 2, 4 | Paweł Więch2 | Zdzisława Chmiel2 | Joanna Przybek-Mita³ | Maria Kózka5
1 Szpital Specjalistyczny w Brzozowie, Podkarpacki Ośrodek Onkologiczny im. ks. Bronisława Markiewicza
2 Instytut Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu, Wydział Medyczny Uniwersytetu Rzeszowskiego
3 Ośrodek Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych w Rzeszowie
4 NZOZ Med-Dom, Opieka Hospicyjna i Długoterminowa w Niebylcu
5 Zakład Pielęgniarstwa Klinicznego, Instytut Pielęgniarstwa i Położnictwa, Wydział Nauk o Zdrowiu Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
⇒ Dariusz Bazaliński, Szpital Specjalistyczny w Brzozowie, Podkarpacki Ośrodek Onkologiczny im ks. Bronisława Markiewicza, ul. ks. Bielawskiego 18, 36-200 Brzozów, Tel.: (13) 430 96 50, Fax: (13) 430 95 52
Wpłynęło: 30.09.2011
Zaakceptowano: 29.11.2011
Leczenie Ran 2011;8(4):103–115
Streszczenie: Szacuje się, że przerzutowe rany nowotworowe występują u 5–10% dorosłych pacjentów leczonych onkologicznie z powodu nowotworu gruczołu piersiowego, okolicy głowy i szyi, odbytnicy i odbytu, sromu. Rany, zwłaszcza w obrębie głowy, szyi i klatki piersiowej, wiążą się z dużym ryzykiem powikłań i niekorzystnym rokowaniem. Nieuleczalne owrzodzenia mogą przybierać formę kraterowatych, krwawiących wrzodów lub kalafiorowatych, proliferujących guzów. Stanowią bardzo trudny problem terapeutyczny, pielęgnacyjny, psychosocjalny oraz są przyczyną dodatkowych cierpień chorego, przez co w znacznym stopniu obniżają subiektywną jakość życia. Wystąpienie ran wiąże się z nieprzyjemnym zapachem, dużym wysiękiem, krwawieniem, bólem, zdeformowaniem danej okolicy ciała oraz izolacją społeczną chorego. Cel pracy Przedstawienie metod oceny i postępowania z raną nowotworową. Materiał i metody W pracy wykorzystano analizę dostępnej literatury przedmiotu zarówno pielęgniarskiej, jak i lekarskiej, podejmującej problematykę ran nowotworowych. Analizą objęto literaturę zamieszczoną w bazach: PubMed, EBSCO, Springer, Medscape oraz w krajowych zasobach internetowych wydawnictw: Borgis, Via Medica, Termedia. Podstawę wyszukiwania literatury stanowiły słowa kluczowe: rana nowotworowa, opieka, pielęgniarka. Wyniki Pomimo iż występowanie ran nowotworowych nie jest częste, stwarza duży problem w leczeniu i pielęgnacji chorego. Pacjenci z ranami nowotworowymi wymagają kompleksowej opieki z powodu destrukcji tkanek wywołanej progresją rany i zaawansowaniem choroby nowotworowej. Postępowanie jest uwarunkowane stanem ogólnym oraz miejscową oceną rany. W tym celu wykorzystuje się różne metody. Wnioski Należy podejmować badania w poszukiwaniu najlepszej metody oceny rany i postępowania. Pielęgniarka odgrywa ważną rolę w opiece nad chorym z raną nowotworową.
Słowa kluczowe: opieka | pielęgniarka | problemy zdrowotne chorego | rana nowotworowa
Abstract: It has been estimated that malignant wounds are developed by 5 to 10% of adult patients receiving oncologic treatment because of breast, head and neck, colorectal, and vulvar cancer. Wounds in the area of head, neck, and chest are characterised by high risk of complications and poor prognosis. Incurable fungating wounds may be observed in the form of crater-like bleeding ulcers or cauliflower-like proliferating nodules. They present a very difficult therapeutic problem as well as nursing and psychosocial challenges, which lead to additional suffering, and therefore decrease subjective quality of life. These wounds are the source of malodour, significant exudate, bleeding, pain, body deformation, and social isolation of patients. Purpose Presentation of malignant wounds assessment and management methods. Material and methods The study was based on the review of available literature, both nursing and medical, focusing on malignant wounds. The review included publications from the following databases: PubMed, EBSCO, Springer, and Medscape. Also Polish online resources of Borgis, Via Medica, and Termedia publishers were searched. The key words used in our search included: malignant wound, care and nurse. Results Despite the fact that the incidence of malignant wounds is not high, they comprise a very serious problem concerning patient treatment and nursing care. Patients suffering from this morbidity require comprehensive care due to tissue destruction caused by wound progression and the severity of malignant disease. The management is determined by patient’s general health status and local wound assessment. Various methods are in use. Conclusions Further research is necessary in order to find the best assessment and management method in malignant wounds. Nurses play an important role in care of patients with fungating wounds.
Key words: care | malignant wound | nurse | patient’s health problems
