Prevention and treatment of decubitus ulcers in the practice of ne urology nurses in relation to the recommendations issued by the Polish Wound Management Association. Preliminary report
Dariusz Bazaliński1, 2 | Anna Fąfara1, 3 | Paulina Ząbek4 | Maria Kózka5
1 Instytut Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu Wydziału Medycznego Uniwersytetu Rzeszowskiego
2 Szpital Specjalistyczny – Podkarpacki Ośrodek Onkologiczny w Brzozowie
3 Klinika Neurologii Klinicznego Szpitala Wojewódzkiego nr 1 w Rzeszowie
4 Klinika Gastroenterologii i Hepatologii z Pododdziałem Chorób Wewnętrznych Klinicznego Szpitala Wojewódzkiego nr 1 w Rzeszowie
5 Zakład Pielęgniarstwa Klinicznego Instytutu Pielęgniarstwa i Położnictwa Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Medicum
⇒ Dariusz Bazaliński, Instytut Pielęgniarstwa i Nauk o Zdrowiu, Wydział Medyczny, Uniwersytet Rzeszowski, ul. Kopisto 2a, 35-310 Rzeszów, Tel.: (17) 872 11 11
Wpłynęło: 21.09.2015
Zaakceptowano: 17.12.2015
DOI: dx.doi.org/10.15374/LR2015022
Leczenie Ran 2015;12(4):179–186
Streszczenie: Wstęp Odleżyny stanowią poważny problem kliniczny, społeczny i ekonomiczny. Najwyższy odsetek występowania odleżyn odnotowuje się w oddziałach geriatrycznych, neurologicznych, opiekuńczo-leczniczych i intensywnej terapii. Zmniejszenie skali problemu jest możliwe dzięki wdrożeniu działań profilaktycznych u osób z grupy ryzyka, a u chorych z istniejącymi już odleżynami – kompleksowego leczenia. Cel pracy Celem pracy była ocena wiedzy personelu pielęgniarskiego zatrudnionego w oddziałach neurologicznych w zakresie profilaktyki i leczenia odleżyn, z uwzględnieniem rekomendacji Polskiego Towarzystwa Leczenia Ran (PTLR). Materiał i metody W badaniach wykorzystano metodę sondażu diagnostycznego i technikę ankiety. Narzędziem badawczym była autorska ankieta składająca się z 31 pytań, z których 19 stanowiły pytania o konstrukcji testu wiedzy. Punktem odniesienia dla opracowania pytań testowych były rekomendacje PTLR w zakresie profilaktyki i leczenia odleżyn. Badaniem prospektywnym objęto 100 pracowników personelu pielęgniarskiego, zatrudnionych na szpitalnych oddziałach neurologicznych w województwie podkarpackim. Wyniki badań poddano analizie statystycznej, wykorzystując test niezależności χ2 i test Kruskala-Wallisa. Przyjęto poziom istotności p<0,05. Obliczeń dokonano za pomocą programu IBM SPSS Statistics 20. Wyniki Wszyscy pracownicy personelu pielęgniarskiego biorący udział w badaniu zadeklarowali uczestniczenie w profilaktyce przeciwodleżynowej i leczeniu ran odleżynowych; 76% z nich dokonywało oceny rany, samodzielnie dobierało opatrunki i prowadziło dokumentację, a 72% stosowało profilaktykę pierwotną i wtórną. Wszyscy ankietowani deklarowali bieżące uzupełnianie wiedzy w zakresie profilaktyki i leczenia ran. Źródło wiedzy dla największej grupy respondentów (79%) stanowiła obserwacja i działania w praktyce, natomiast dla 57% badanych – literatura przedmiotu oraz czasopisma specjalistyczne. W opiece nad pacjentem z odleżyną ankietowani deklarowali nawiązywanie współpracy z innymi pielęgniarkami (86%), z lekarzem prowadzącym (57%) lub z lekarzem chirurgiem (45%). Poziom wiedzy personelu pielęgniarskiego odnośnie profilaktyki i leczenia odleżyn był zróżnicowany: 5% prezentowało wysoki poziom, 11% – poziom przeciętny, a 39% – poziom niski. Rodzaj wykształcenia i staż pracy badanych nie miały wpływu na poziom ich wiedzy. Wnioski Niewielka grupa ankietowanych stosowała w praktyce zalecenia PTLR w zakresie profilaktyki i leczenia odleżyn, pomimo iż zdecydowanie najczęściej deklarowano samodzielne prowadzenie działań profilaktycznych i miejscowe zaopatrzenie odleżyn.
Słowa kluczowe: leczenie odleżyn, odleżyna, pielęgniarka, profilaktyka, zalecenia
Abstract: Introduction Decubitus ulcers are still a major clinical, social and economic problem. The highest percentage of occurrence of pressure sores is recorded in geriatric, neurological, health care and intensive care units. Reducing the frequency of decubitus ulcers is possible by applying preventive treatment in patients at risk of developing bedsores and complex treatment in patients suffering from decubitus ulcers. Aim of the study The aim of this study was to assess the knowledge of nurses working in neurology departments concerning the prevention and treatment of decubitus ulcers with account being taken of the recommendations issued by the Polish Wound Management Association (PWMA). Materials and methods The method used in the study was diagnostic survey. The main research tool was a questionnaire which included 31 questions, 19 of which were constructed as a knowledge test. The reference point for elaboration of the test questions was the recommendation issued by the PWMA concerning prevention and treatment of decubitus ulcers. Hundred nurses working in neurology departments of hospitals in the Podkarpacie Province participated in the prospective study. The results were statistically analyzed using chi-square test of independence and Kruskal-Wallis test. The level of significance was set at p<0.05. Calculations were performed using IBM SPSS Statistics 20. Results All the respondents declared their participation in decubitus ulcers treatment and prevention work. 76% of them assess the ulcer, independently decide on the choice of dressing, keep medical records, and 72% of them apply primary and secondary prevention. The respondents declare that they continually enhance their knowledge concerning prevention and treatment of wounds. The largest group of respondents (79%) point out observation and practice as the main source of their knowledge, while 57% see specialist literature and periodicals as most useful and informative. Taking care of the patients with bedsores, the respondents cooperate with other nurses (86%), treating physicians (57%), or with surgeons (45%). The respondents’ level of knowledge varied, 5% of them were found highly knowledgeable, while the knowledge of 11% of respondents was assessed as mediocre and in 39% of them, the level of knowledge was evaluated as low. Conclusions Only a small number of respondents apply the guidelines issued by the PWMA in practice despite that most frequently they declare independent preventive interventions and local management of bedsores.
Key words: bedsores, bedsores treatment, nurse, prevention, recommendations
