Oporność na bezpośrednio działające leki anty-HCV – podsumowanie bieżącego stanu wiedzy

Zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C (ang. hepatitis c virus – HCV) pozostaje istotną przyczyną chorób wątroby, mogąc prowadzić do marskości tego narządu i rozwoju raka wątrobowo-komórkowego. Według aktualnych szacunków około 170 milionów ludzi na świecie jest zakażonych tym wirusem, a liczba zakażeń z aktywną replikacją (wiremią) wynosi około 80 milionów (95% przedział ufności (CI): 64–108 mln). W ostatnich latach (1990–2013) uległa zwiększeniu liczba zgonów związanych z wirusowym zapaleniem wątroby – z 0,89 miliona (95% CI: 0,86–94) do 1,4 miliona (95% CI: 1,38–1,54 mln). Częstość występowania zakażenia jest istotnie różna w zależności od regionu świata, wahając się od ≤1% w Europie Środkowej i Zachodniej, Ameryce Północnej, Australii, Ameryce Łacińskiej, Wyspach Karaibskich, Afryce Południowej i Wschodniej i wysoko rozwiniętych krajach azjatyckich, takich jak Japonia czy Singapur, poprzez 1–2% w Azji Wschodniej i Azji Południowo-Wschodniej, Europie Wschodniej i zachodniej części Afryki Subsaharyjskiej. Do krajów o endemicznie wysokiej (do 7% populacji) częstości występowania zakażeń HCV należą kraje z regionu Azji Środkowej, takie jak: Egipt, Syria, Gabon, Pakistan, Uzbekistan, Gruzja czy Mongolia. Historycznie dominującą drogą zakażenia były zakażenia związane z procedurami medycznymi, przetoczeniami krwi i preparatów krwiopochodnych oraz dożylnym przyjmowaniem środków psychoaktywnych. W ostatnich latach obserwuje się wzrost częstości nowych zakażeń drogą seksualną, szczególnie w grupie mężczyzn mających kontakty seksualne z mężczyznami (ang. men who have sex with men – MSM).

Czytaj dalej »

Zastosowanie OBV/PTV/r + DSV w ośmiotygodniowym schemacie w leczeniu zakażenia genotypem 1b HCV u pacjentów bez marskości wątroby wcześniej nieleczonych

Szacuje się, że w Polsce zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu C (wzw C, ang. hepatitis C virus – HCV) może dotyczyć nawet 2% populacji, z czego u około 30% przewlekle chorych występuje aktywne zakażenie z replikacją HCV i zapaleniem wątroby. Ponad 25 lat badań (od momentu identyfikacji wirusa w 1989 roku) nad rozwiązaniami terapeutycznymi dotyczącymi wzw C zaowocowało opracowaniem związków chemicznych oddziałujących bezpośrednio na białka wirusa i jego cykl replikacyjny. Terapie skojarzone, składające się z kilku leków działających na różnych etapach replikacji HCV, pozwoliły na skuteczną eradykację wirusa u ponad 90% zakażonych. Postęp w leczeniu związany z badaniami klinicznymi jest szczególnie widoczny w najczęściej występującym zakażeniu genotypem 1 HCV. Z jednej strony rekomendowane aktualnie terapie przeciwwirusowe w zakażeniu wirusem zapalenia wątroby typu C charakteryzują się dogodną doustną drogą podania oraz mniejszym spektrum działań niepożądanych, w porównaniu do terapii na bazie interferonu (IFN) i rybawiryny (RBV). Z drugiej jednak strony pojawiły się nowe problemy związane z potencjalnymi interakcjami pomiędzy lekami stosowanymi przez chorych, możliwością pojawienia się substytucji powiązanych z opornością wirusa na leczenie oraz koniecznością szczegółowej indywidualizacji terapii w zależności od genotypu HCV oraz czynników związanych z pacjentem. Medycyna jest coraz bliżej osiągnięcia terapii uniwersalnych, opartych na lekach z pangenotypową aktywnością przeciw różnym genotypom HCV.

Czytaj dalej »

Terapia złożona ombitaswir/parytaprewir/ rytonawir oraz w przypadku konieczności w połączeniu z dazabuwirem lub rybawiryną – wyniki stosowania w praktyce klinicznej

Przed rokiem 2011 jedyną opcją terapeutyczną dla osób zakażonych HCV (ang. hepatitis C virus, wirus zapalenia wątroby typu C) był interferon pegylowany alfa (PEG-IFN alfa), stosowany w skojarzeniu z rybawiryną (RBV) przez okres 24–48 tygodni. PEG-IFN alfa zapewniał uzyskanie trwałej odpowiedzi wirusologicznej (ang. sustained virologic response – SVR) na poziomie 40–70%, zależnie od genotypu i wielu innych czynników związanych zarówno z pacjentem oraz wirusem, jak i środowiskiem. Leki o bezpośrednim działaniu przeciwwirusowym (ang. direct-acting antivirals – DAA) pierwszej generacji, którymi były inhibitory proteazy (IP) – boceprewir (BOC) i telaprewir (TVR) – dodane do standardowego leczenia PEG-IFN alfa+RBV wpływały na poprawę wskaźnika SVR u osób zakażonych HCV do około 70%. Jednak możliwości zastosowania tej trójlekowej terapii były znacznie mniej skuteczne u chorych z wcześniejszym niepowodzeniem leczenia PEG-IFN alfa+RBV oraz u pacjentów z marskością wątroby lub z genotypami innymi niż CC dla IL28B. Dodatkowo profil bezpieczeństwa, zwłaszcza u osób z zaawansowanym włóknieniem wątrobowym, był nadal niesatysfakcjonujący. Opracowanie wysoce skutecznych i bezpiecznych terapii bezinterferonowych, opartych na kombinacjach 2–3 DAA, zmieniło leczenie zakażeń HCV. W badaniach klinicznych skojarzone terapie nowymi inhibitorami proteazy (NS3/4A), polimerazy (NS5B) i NS5A gwarantowały skuteczność przekraczającą znacznie 90%, niezależnie od zaawansowania choroby i jej wcześniejszego leczenia. Dodatkowo zapewniały wysoki poziom bezpieczeństwa, przy jednoczesnej możliwości znacznego skrócenia czasu prowadzenia terapii. Pierwsze schematy bezinterferonowe zostały zarejestrowane w 2014 roku i stały się dostępne w wielu krajach w 2015 roku. W związku z tym wyniki obserwacji w praktyce klinicznej (ang. real world evidence – RWE) terapii złożonych – takich jak ombitaswir/parytaprewir/ rytonawir ± dazabuwir ± rybawiryna (OBV/PTV/r ± DSV ± RBV) – udostępniono dopiero w 2016 roku.

Czytaj dalej »

Zastosowanie w praktyce nowoczesnych opatrunków zawierających siarczan srebra w technologii TLC

Owrzodzenia przewlekle powstają najczęściej po urazie, a większość z nich jest skontaminowana. Wszystkim owrzodzeniom przewlekłym towarzyszy stan zapalny, wywołany obecnością aktywnych metaloproteinaz (ang. matrix metalloproteinases – MMPs). Metaloproteinazy są zbudowane z fragmentów aktywnych białek, ułatwiają m.in. migrację komórek, kontrolują angiogenezę i gojenie ran. Są syntetyzowane i wydzielane do macierzy zewnątrzkomórkowej (ang. extracellular matrix – ECM) przez leukocyty, monocyty, makrofagi, granulocyty obojętnochłonne, komórki śródbłonka i komórki nowotworowe oraz przez fibroblasty i inne komórki tkanki łącznej. Spośród 28 znanych metaloproteinaz, 22 występuje u ludzi i aż 20 z nich jest cynkozależnych. U osoby zdrowej MMPs występują w formie nieaktywnej, dzięki połączeniu cynku z cysteiną (białkowy aminokwas endogenny) w ECM. Naskórkowy i śródbłonkowy czynnik wzrostu oraz interleukina pobudzają, a hormony steroidowe i czynnik wzrostu β hamują wydzielanie metaloproteinaz do macierzy zewnątrzkomórkowej. MMPs aktywują się w środowisku obojętnym lub lekko zasadowym. Pod wpływem urazu cysteina oddziela się od cynku, co powoduje powstanie stanu zapalnego tkanek, manifestującego się obrzękiem, zaczerwienieniem i zwiększoną ilością wysięku. Po oddzieleniu cysteiny, metaloproteinazy aktywują się, powodując degradację komórek. Wzrost aktywnych MMPs powoduje zmianę pH i spadek podaży tlenu, przedłuża reakcję zapalną i opóźnia gojenie. Metaloproteinazy są odpowiedzialne za nadmierny rozpad tkanek oraz stanowią przyczynę nieprawidłowości występujących np. w neuropatycznej stopie cukrzycowej. Zwiększona ilość wysięku związana z przewlekłym stanem zapalnym tkanek występującym w owrzodzeniach przewlekłych hamuje m.in. proliferację fibroblastów.

Czytaj dalej »

Inwazyjne zakażenia grzybicze u chorych hematoonkologicznych – epidemiologia, diagnostyka, przebieg kliniczny i leczenie

Inwazyjne zakażenia grzybicze (IZG, ang. invasive fungal infections – IFI) stanowią bardzo istotny klinicznie problem u chorych leczonych chemioterapią bądź poddawanych transplantacji allogenicznych krwiotwórczych komórek macierzystych (ang. allogeneic hematopoietic stem cell transplantation – allo-HSCT) z powodu nowotworów układu krwiotwórczego. Z jednej strony stosowanie w ostatnich latach coraz agresywniejszych schematów chemioterapii, powodujących przedłużające się okresy neutropenii, prawdopodobnie przyczynia się do wzrostu zakażeń grzybami pleśniowymi (ang. invasive mould infection – IMI). Z drugiej strony warto odnotować również fakt wzrostu częstości grzybic inwazyjnych u chorych niehematologicznych – np. u osób z przewlekłą niewydolnością nerek. Pomimo stosowania coraz nowszych i skuteczniejszych leków przeciwgrzybiczych, śmiertelność z powodu IZG jest w dalszym ciągu bardzo wysoka i wynosi 25–64%. Szacuje się, że około 2% chorych hematoonkologicznych umiera z powodu inwazyjnych zakażeń grzybiczych. Na gorsze rokowanie u pacjentów z IZG – poza bezpośrednim wpływem zakażenia – oddziałuje również opóźnianie chemioterapii lub stosowanie suboptymalnych dawek chemioterapii, co z kolei obniża skuteczność leczenia. Trudności diagnostyczne grzybicy inwazyjnej sprawiają, że choroba jest często rozpoznawana w bardzo zaawansowanym stadium, co prowadzi do gorszych wyników leczenia.

Czytaj dalej »

Profilaktyka i leczenie inwazyjnych zakażeń grzybiczych u chorych na nowotwory. Omówienie aktualnych wytycznych według NCCN

Inwazyjne zakażenia grzybicze (IZG, ang. invasive fungal infections – IFI) stanowią poważne zagrożenie dla życia i zdrowia chorych na nowotwory, zwłaszcza układu krwiotwórczego i chłonnego. Jest to zjawisko tak częste, iż wpłynęło na intensywny rozwój strategii profilaktyki i leczenia zakażeń. W niniejszej pracy Autorzy zwrócili uwagę na najnowsze wytyczne dotyczące profilaktyki i leczenia IZG, sformułowane przez Narodową Kompleksową Sieć Nowotworową (ang. National Comprehensive Cancer Network – NCCN) Stanów Zjednoczonych Ameryki (wersja 2.2016) w ramach wytycznych „Zapobieganie i leczenie zakażeń związanych z nowotworami”. Zalecenia NCCN stanowią bardzo wartościowy zbiór wskazówek opracowanych przez panel 24 ekspertów z dziedziny chorób: zakaźnych, hematologii, chorób wewnętrznych, pulmonologii, onkologii i farmakologii na podstawie wnikliwej analizy aktualnej literatury dotyczącej tematyki oraz ich osobistych opinii odnośnie aktualnych standardów leczenia. Jednocześnie autorzy rekomendacji zastrzegają, że każdy przypadek powinien być traktowany indywidualnie – na podstawie uważnej obserwacji pacjenta w kontekście zrozumienia czynników ryzyka oraz lokalnej epidemiologii, w tym analizy profilu lekowrażliwości szczepów w badanym ośrodku. Rekomendacje NCCN opisywane są w skali kategorii dowodowości i uzgodnień. Większość rekomendacji, odnośnie których kategoria nie jest podana, posiada rekomendację 2A.

Czytaj dalej »

Inwazyjne zakażenia grzybicze u chorych hematoonkologicznych

Inwazyjne zakażenia grzybicze (IZG, ang. invasive fungal infections – IFI) stanowią bardzo istotny klinicznie problem u chorych leczonych chemioterapią bądź poddawanych transplantacji allogenicznych krwiotwórczych komórek macierzystych (ang. allogeneic hematopoietic stem cell transplantation – allo-HSCT) z powodu nowotworów układu krwiotwórczego. Z jednej strony stosowanie w ostatnich latach coraz agresywniejszych schematów chemioterapii, powodujących przedłużające się okresy neutropenii, prawdopodobnie przyczynia się do wzrostu zakażeń grzybami pleśniowymi (ang. invasive mould infection – IMI). Z drugiej strony warto odnotować również fakt wzrostu częstości grzybic inwazyjnych u chorych niehematologicznych – np. u osób z przewlekłą niewydolnością nerek. Pomimo stosowania coraz nowszych i skuteczniejszych leków przeciwgrzybiczych, śmiertelność z powodu IZG jest w dalszym ciągu bardzo wysoka i wynosi 25–64%. Szacuje się, że około 2% chorych hematoonkologicznych umiera z powodu inwazyjnych zakażeń grzybiczych. Na gorsze rokowanie u pacjentów z IZG – poza bezpośrednim wpływem zakażenia – oddziałuje również opóźnianie chemioterapii lub stosowanie suboptymalnych dawek chemioterapii, co z kolei obniża skuteczność leczenia. Trudności diagnostyczne grzybicy inwazyjnej sprawiają, że choroba jest często rozpoznawana w bardzo zaawansowanym stadium, co prowadzi do gorszych wyników leczenia.

Czytaj dalej »

To top