Praktyka i potrzeby edukacyjne studentów pielęgniarstwa w zakresie pielęgnacji jamy ustnej pacjenta wentylowanego mechanicznie

Streszczenie: Wstęp Toaleta jamy ustnej jest rutynową czynnością wykonywaną przez personel pielęgniarski oddziałów anestezjologii i intensywnej terapii. Właściwie wykonana pielęgnacja jamy ustnej pozwala osiągnąć zmniejszenie kolonizacji drobnoustrojów oraz zastosować prewencję występowania odrespiratorowego zapalenia płuc. Studenci kierunku pielęgniarstwo w kształceniu akademickim zdobywają wiedzę zarówno teoretyczną, jak i praktyczną w zakresie prawidłowego wykonania procedury. Jednakże z obserwacji wynika, iż jakość i stopień pozyskanych umiejętności nie został do tej pory zbadany. Cel Celem niniejszej pracy była ocena wiedzy i umiejętności praktycznych studentów kierunku pielęgniarstwo w zakresie higieny jamy ustnej u dorosłych pacjentów zaintubowanych. Materiał i metody Przeprowadzono obserwacyjne badanie przekrojowe wykorzystujące metodę sondażu diagnostycznego z użyciem autorskiego kwestionariusza oceniającego wiedzę studentów pielęgniarstwa w przedziale 0–13 pkt oraz „checklisty” oceniającej umiejętności praktyczne (0–11 pkt). Zadaniem praktycznym do wykonania była toaleta jamy ustnej pacjenta zaintubowanego, przeprowadzana w warunkach symulacji niskiej wierności. Przebadano 204 studentów Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego na przełomie 2017–2018 r. Wyniki W ocenie wiedzy teoretycznej średnia poprawnych odpowiedzi wynosiła 68% (M=8,79; SD±1,79). Obszar z najmniejszą liczbą poprawnych odpowiedzi stanowił dobór odpowiednich preparatów do pielęgnacji jamy ustnej. Wiedza praktyczna oceniana była na 68% poprawnie wykonanych czynności (M=7,63; SD±1,76). Do czynności stanowiących największy problem należała ocena stanu jamy ustnej pacjenta (47,5% poprawnie wykonanych czynności). Wraz ze wzrostem poziomu wiedzy dotyczącej pielęgnacji jamy ustnej u pacjentów zaintubowanych, wzrastała praktyczna umiejętność wykonywania zabiegu toalety jamy ustnej wśród studentów (rHO=0,27; p<0,001). Wnioski Wiedza teoretyczna i praktyczna studentów pielęgniarstwa jest na podobnym poziomie. Posiadanie wiedzy teoretycznej powoduje wzrost umiejętności praktycznych. Studenci studiów pierwszego stopnia mają mniejszą wiedzę w porównaniu ze studentami studiów drugiego stopnia. Najczęstsze przeszkody w pielęgnacji jamy ustnej związane były z brakiem kontaktu z chorym (39,2%) oraz obecnością rurki intubacyjnej w jamie ustnej (33,3%).

Słowa kluczowe: higiena jamy ustnej, intensywna terapia, pacjent zaintubowany, studenci pielęgniarstwa, symulacja niskiej wierności

Abstract: Introduction Oral toileting is a routine activity performed by nursing staff in anesthesiology and intensive care units. Providing proper oral care can result in a reduction of microbial colonization and prevent the occurrence of ventilator-related pneumonia. Nursing students in academic training acquire both theoretical and practical knowledge in the proper implementation of the procedure. However, our observations show that the quality and degree of the acquired skills have not been investigated so far. Aim The main aim of the study was to assess the knowledge and practical skills of nursing students in the field of oral hygiene in intubated adult patients. Material and methods An observational cross-sectional study was conducted using the diagnostic survey method with an original questionnaire assessing the knowledge of nursing students in the range of 0–13 points, and a checklist evaluating practical skills (0–11 points). The practical task to be completed involved toileting the oral cavity of an intubated patient, performed in low-fidelity simulation conditions. The study included 204 students of the Medical University of Gdańsk in 2017–2018. Results In the assessment of theoretical knowledge, the average of correct answers was 68% (M=8.79; SD±1.79). The area with the least number of correct answers was the selection of appropriate oral care products. Practical knowledge was assessed at 68% of properly performed activities (M=7.63; SD±1.76). The most problematic activities included assessing the condition of the patient’s oral cavity (47.5% of properly performed activities). Interestingly, the level of knowledge regarding oral care in intubated patients increased with the practical ability to perform oral toilet procedures among the students (rHO=0.27; p<0.001). Conclusions Nursing students show theoretical and practical knowledge at a similar level. Furthermore, theoretical knowledge increases practical skills. The knowledge of first-cycle students was lower compared to second-cycle students. The most common impediments to oral care were associated with the lack of contact with the patient (39.2%) and the presence of an endotracheal tube in the mouth (33.3%).

Key words: intensive care, intubated patient, low-fidelity simulation, nursing students, oral hygiene