Profilaktyka zakażeń u wcześniaków i noworodków – jaki antyseptyk wybrać?

Noworodki urodzone przed ukończonym 37. tygodniem ciąży klasyfikuje się jako wcześniaki. Wcześniactwo często związane jest z niską masą urodzeniową dzieci, tj. wagą poniżej 2500 g, i stanowi najczęstszą przyczynę śmierci niemowląt w pierwszym miesiącu życia oraz drugą najczęstszą przyczynę zgonów dzieci poniżej 5. roku życia. U około 20% noworodków i niemowląt z bardzo niską masą urodzeniową występują infekcje układowe, z czego przyczyną ponad połowy zgonów jest sepsa. Ze względu na czas wystąpienia zakażenia wyróżnia się sepsę wczesną (do 72 godzin po urodzeniu) i późną. W Polsce najczęściej izolowanymi patogenami w zakażeniach krwi u noworodków są: S. agalactiae, E. coli, K. pneumoniae, Enterobacter sp., A. baumannii, gronkowce koagulazo-ujemne i C. albicans; rzadziej – S. aureus, H. influenzae i L. monocytogenes. Skuteczna dezynfekcja skóry za pomocą miejscowo działających środków przeciwdrobnoustrojowych stanowi istotny czynnik prewencyjny w ograniczaniu występowania zakażeń szpitalnych u wcześniaków. Jednak ze względu na niedojrzałość powłok skórnych u tej grupy pacjentów oraz ryzyko powikłań, decyzja o wyborze właściwego preparatu, w świetle braku oficjalnych wytycznych, jest często trudna. Stosowanie u wcześniaków powidonu jodu zwiększa ryzyko wystąpienia niedoczynności tarczycy. Chlorheksydyna i oktenidyna mogą powodować podrażnienia skóry z oparzeniami włącznie, antyseptyki alkoholowe natomiast mogą działać neurotoksycznie. Najbezpieczniejszym i najskuteczniejszym antyseptykiem – zarówno u noworodków przedwcześnie urodzonych, jak i z niską masą urodzeniową – na chwilę obecną wydaje się być poliheksanidyna z betainą.Noworodki urodzone przed ukończonym 37. tygodniem ciąży klasyfikuje się jako wcześniaki. Wcześniactwo często związane jest z niską masą urodzeniową dzieci, tj. wagą poniżej 2500 g, i stanowi najczęstszą przyczynę śmierci niemowląt w pierwszym miesiącu życia oraz drugą najczęstszą przyczynę zgonów dzieci poniżej 5. roku życia. U około 20% noworodków i niemowląt z bardzo niską masą urodzeniową występują infekcje układowe, z czego przyczyną ponad połowy zgonów jest sepsa. Ze względu na czas wystąpienia zakażenia wyróżnia się sepsę wczesną (do 72 godzin po urodzeniu) i późną. W Polsce najczęściej izolowanymi patogenami w zakażeniach krwi u noworodków są: S. agalactiae, E. coli, K. pneumoniae, Enterobacter sp., A. baumannii, gronkowce koagulazo-ujemne i C. albicans; rzadziej – S. aureus, H. influenzae i L. monocytogenes. Skuteczna dezynfekcja skóry za pomocą miejscowo działających środków przeciwdrobnoustrojowych stanowi istotny czynnik prewencyjny w ograniczaniu występowania zakażeń szpitalnych u wcześniaków. Jednak ze względu na niedojrzałość powłok skórnych u tej grupy pacjentów oraz ryzyko powikłań, decyzja o wyborze właściwego preparatu, w świetle braku oficjalnych wytycznych, jest często trudna. Stosowanie u wcześniaków powidonu jodu zwiększa ryzyko wystąpienia niedoczynności tarczycy. Chlorheksydyna i oktenidyna mogą powodować podrażnienia skóry z oparzeniami włącznie, antyseptyki alkoholowe natomiast mogą działać neurotoksycznie. Najbezpieczniejszym i najskuteczniejszym antyseptykiem – zarówno u noworodków przedwcześnie urodzonych, jak i z niską masą urodzeniową – na chwilę obecną wydaje się być poliheksanidyna z betainą.

Czytaj dalej »

Zamknięty system infuzyjny jako metoda zapewniająca bezpieczeństwo – ocena wiedzy personelu medycznego na temat terapii infuzyjnej

Wstęp Terapia infuzyjna to forma leczenia wykorzystywana w codziennej praktyce klinicznej. Odnosi się do wielu procedur związanych z podażą dożylną płynów infuzyjnych, roztworów leków, preparatów krwiopochodnych czy też żywienia parenteralnego. Na bezpieczeństwo terapii ma wpływ personel medyczny, wykorzystywany sprzęt, podawane w infuzji produkty lecznicze oraz stan pacjenta. W badaniu ankietowym starano się ocenić stan wiedzy personelu pielęgniarskiego, położnych i ratowników medycznych dotyczący terapii infuzyjnej – w tym subiektywną ocenę ryzyka omawianej metody i prawidłowego wykorzystywania systemów infuzyjnych, z uwzględnieniem umiejętności ich różnicowania na otwarte i zamknięte. Szczególny nacisk położono na poprawne kwalifikowanie i użytkowanie systemów zamkniętych. Materiał i metody Badanie przeprowadzono w latach 2016 2018 w grupie personelu medycznego. Wykorzystano kwestionariusz ankiety własnej. Grupa badana liczyła 1553 osoby. Uzyskane dane poddano analizie statystycznej. Wyniki Subiektywna ocena ryzyka procedur infuzyjnych nie przekłada się na poprawność odpowiedzi dotyczących zamkniętego systemu infuzyjnego. Większość badanych było zdania, że procedury infuzyjne są obarczone wysokim ryzykiem (n=1023; 65,8%), jednak aż 115 osób (7,4%) nie umiało ocenić tego ryzyka. Odnotowano istotne statystycznie różnice pomiędzy grupami oceny ryzyka procedur infuzyjnych a poprawnością udzielanych odpowiedzi (p

Czytaj dalej »

Poziom wiedzy personelu medycznego na temat zasad zapobiegania zakażeniom szpitalnym, w tym postępowania po ekspozycji zawodowej na krew i inny potencjalnie zakaźny materiał

Cel Celem badań była ocena poziomu wiedzy personelu medycznego z zakresu zasad zapobiegania zakażeniom szpitalnym, w tym postępowania po ekspozycji zawodowej na krew i inny potencjalnie zakaźny materiał. Materiał i metody Badanie przeprowadzono w 2018 roku w grupie 101 osób personelu medycznego zatrudnionego w jednym ze śląskich szpitali, z wykorzystaniem metody sondażu diagnostycznego, techniki ankietowania i narzędzia, którym był autorski kwestionariusz ankiety, składający się z metryczki i pytań do oceny wiedzy. Zgromadzone wyniki poddano analizie z wykorzystaniem analizy procentowej oraz statystycznej. Wyniki W grupie badanej 48,51% ogółu stanowiły pielęgniarki, 14,85% lekarze, po 12,87% rehabilitanci i ratownicy medyczni, a 10,89% opiekunowie medyczni. 40,59% badanych posiadało wiedzę na temat najbardziej zakaźnego wirusa w następstwie ekspozycji na krew osoby zakażonej, wskazując HBV. Odpowiednio 44,55% ankietowanych odpowiedziało prawidłowo na pytanie dotyczące ryzyka zakażenia HBV w przypadku zakłucia igłą, a na fakt, że do ekspozycji najczęściej dochodzi podczas nakładania zatyczki na igłę po wykonaniu iniekcji, poprawnie wskazało 54,46% ankietowanych. W zakresie wiedzy ustalono, że badani najczęściej prezentowali bardzo wysoki lub dostateczny poziom wiedzy (po 31,7%). Najwięcej respondentów posiadało wiedzę na temat obowiązkowego szczepienia pracowników opieki zdrowotnej (100,00%), procedury dezynfekcji rąk (97,03%) i czynności, jakie należy wykonać po zakończeniu pobierania krwi (90,10%). Wnioski 1. Poziom wiedzy personelu medycznego na temat zakażeń szpitalnych i podstawowych zasad ich profilaktyki oceniono jako dobry. 2. Poziom wiedzy personelu medycznego z zakresu zasad zapobiegania zakażeniom szpitalnym, w tym postępowania po ekspozycji zawodowej na krew i inny potencjalnie zakaźny materiał, korelował istotnie z: wykształceniem, częstością prowadzenia higieny rąk, poprawnym postępowaniem z użytymi ostrymi narzędziami i materiałem skażonym po użyciu, częstością nakładania zatyczki ochronnej na igłę po wykonaniu iniekcji, wyrzucaniem użytego ostrego sprzętu do przepełnionego pojemnika na odpady medyczne zakaźne oraz zwiększoną ostrożnością podczas kontaktu z pacjentem zakażonym HIV, HBV lub HCV. 3. Na poziom wiedzy badanych nie miały wpływu: miejsce pracy, używanie przez badanych rękawiczek ochronnych i stosowanie innych środków ochrony osobistej. 4. Konieczne i zasadne jest prowadzenie ciągłej edukacji dotyczącej zakażeń szpitalnych, w tym postępowania po ekspozycji zawodowej oraz dzielenia się wiedzą w ramach prowadzonych badań.

Czytaj dalej »

Pomoc przedszpitalna u oparzonych

Postęp w leczeniu oparzonych na przestrzeni ostatnich dekad pozwolił na redukcję śmiertelności wśród pacjentów, którzy doznali urazu oparzeniowego. Poprawa wyników terapii związana jest ze zwiększeniem nakładów finansowych oraz utworzeniem regionalnych specjalistycznych ośrodków, zajmujących się kompleksowym leczeniem ciężkich oparzeń. Efektywne funkcjonowanie i właściwe wykorzystanie zasobów, którymi tego rodzaju placówki dysponują, zależy od odpowiednio zorganizowanej opieki przedszpitalnej, prawidłowej segregacji poszkodowanych i ich kwalifikacji do przyjęcia do centrum leczenia oparzeń, a następnie szybkiego transportu do miejsca udzielania wysokospecjalistycznej pomocy. Wstępna opieka nad pacjentem po urazie oparzeniowym obejmuje działania podjęte przez świadków na miejscu zdarzenia i następnie podczas transportu do szpitalnego oddziału ratunkowego przez zespół ratownictwa medycznego. W dalszej kolejności, po dokonaniu oceny i ustabilizowaniu stanu oparzonego, podejmowana jest decyzja o kwalifikacji do leczenia w ośrodku specjalistycznym, a w przypadku istnienia wskazań przekazanie poszkodowanego transportem kołowym bądź lotniczym do centrum leczenia oparzeń. W niniejszej pracy omówiono zasady postępowania z oparzonym na każdym z wymienionych etapów: na miejscu zdarzenia, w trakcie transportu i udzielania pierwszej pomocy szpitalnej oraz wskazania do skierowania do ośrodka oparzeniowego.

Czytaj dalej »

Poziom wiedzy i nawyki personelu jako czynniki wpływające na poprawność realizacji higieny rąk w obszarze medycznym

Higiena rąk jest najważniejszym elementem strategii w walce z zakażeniami związanymi z opieką zdrowotną oraz podstawowym zabiegiem służącym ich redukcji. Procedury higieny rąk w pełnym zakresie przeprowadza niespełna połowa pracowników opieki zdrowotnej, a dane z prowadzonych badań potwierdzają ciągle niski współczynnik zgodności dla higieny (na poziomie 1,4–6). Lista czynników mających wpływ na przestrzeganie procedury higieny rąk (według wytycznych WHO) przez personel obejmuje niewłaściwe przestrzeganie zasad higieny rąk oraz przeszkody utrudniające właściwą higienę rąk. Wśród przyczyn niestosowania w wystarczającym zakresie techniki mycia i dezynfekcji rąk wskazywane są: zapominanie o wykonaniu procedury, nadmierne obciążenie pracą, pośpiech w trakcie rutynowych czynności pielęgnacyjnych, brak wzorca postępowania wśród innych pracowników i przełożonych, brak odpowiednich nawyków, niedobór środków do dezynfekcji, jednorazowych ręczników na sali chorych, a także podrażnienie skóry rąk wywoływane przez środki odkażające. Higiena rąk jest obszarem wymagającym ustawicznego działania oraz ciągłej edukacji zarówno personelu ochrony zdrowia, jak i odbiorów świadczeń. Czynnikami wpływającymi na brak przestrzegania higieny rąk są m.in. niewystraczający poziom wiedzy i nieprawidłowe nawyki personelu medycznego. Problematyka ta wymaga ciągłej aktualizacji, ponieważ wskaźniki wykonywania procedury są zależne od aktualnej sytuacji.

Czytaj dalej »

Szczepienia ochronne w województwie lubelskim w roku 2018

W pracy dokonano analizy stanu zaszczepienia obowiązkowymi szczepieniami ochronnymi dzieci i młodzieży do 19. roku życia na terenie województwa lubelskiego w roku 2018. Materiał i metody Przeanalizowano stan uodpornienia roczników 2018, 2017, 2016 przeciwko: gruźlicy, błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, inwazyjnym zakażeniom Haemophilus influenzae typu B, inwazyjnym zakażeniom Streptococcus pneumoniae, odrze, nagminnemu zapaleniu przyusznic (śwince), różyczce, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Roczniki 2013 i 2012 poddano analizie pod kątem zaszczepienia I dawką przypominającą przeciwko: błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis; roczniki 2009 i 2008 – szczepienia II dawką przeciwko odrze, śwince, różyczce. Roczniki 2005, 2004 analizowano odnośnie zaszczepienia II dawką przypominającą przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi; roczniki 2000, 1999 – zaszczepienia III dawką przypominającą przeciwko błonicy i tężcowi. Stan uodpornienia przeciwko poszczególnym chorobom porównano ze stanem uodpornienia danych roczników na terenie Polski. W celu przeprowadzenia analizy stanu uodpornienia wykorzystano dane z rocznego sprawozdania ze szczepień ochronnych MZ-54 za 2018 rok. Dokonano procentowych obliczeń liczby dzieci zaszczepionych w stosunku do wszystkich sprawozdawanych kart uodpornienia dzieci w rocznikach. Wyniki zostały opisane oraz przedstawione graficznie w postaci wykresów. Wyniki Analiza obejmuje stan uodpornienia roczników podlegających w 2018 roku obowiązkowym szczepieniom ochronnym. Przedstawiono odsetkowy udział zaszczepionych dzieci i młodzieży, analizowano szczepienia ochronne przeciwko następującym chorobom: gruźlicy, błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis, inwazyjnym zakażeniom H. influenzae typu B, inwazyjnym zakażeniom S. pneumoniae, odrze, nagminnemu zapaleniu przyusznic (śwince), różyczce, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Rocznik podlegający obowiązkowym szczepieniom ochronnym był porównywany z rocznikiem o jeden rok starszym. Dane z terenu województwa lubelskiego porównano z danymi na temat stanu uodpornienia na terenie całego kraju. Wnioski Poziom uodpornienia dzieci i młodzieży na terenie województwa wynosił ponad 90% w roczniku następującym po roczniku podlegającym do szczepienia. Szczepienia były rozpoczynane w roczniku podlegającym do szczepienia zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych, a następnie kontynuowane w kolejnych latach życia. U populacji w 2. roku życia zauważalna była dysproporcja pomiędzy liczbą dzieci poddanych szczepieniu przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (96,9%) a liczbą dzieci, które otrzymały szczepionkę przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi (93,1%), inwazyjnym zakażeniom S. pneumoniae (91%), poliomyelitis (91%), inwazyjnym zakażeniom H. influenzae typu B (93%). Na terenie województwa lubelskiego w grupie dzieci w 1., 2. i 3. roku życia obserwowano niższy odsetek wykonawstwa obowiązkowych szczepień ochronnych niż na terenie kraju. W populacji województwa lubelskiego w 6., 7., 10., 11., 14., 15., 19. oraz 20. roku życia występował wyższy odsetek wykonawstwa obowiązkowych szczepień ochronnych – w porównaniu do danych z całego kraju.

Czytaj dalej »

Wskaźnik terapeutyczny miejscowego zakażenia rany (TILI) jako przydatne narzędzie w efektywnej pielęgnacji ran niegojących się dla lekarzy i pielęgniarek podstawowej opieki zdrowotnej, lekarzy rodzinnych i personelu zakładów opiekuńczo-leczniczych

Problem ran niegojących się wiąże się ze wzrostem częstości występowania chorób cywilizacyjnych. Owrzodzenia żylne goleni, owrzodzenia niedokrwienne oraz niegojące się rany w zespole stopy cukrzycowej stanowią szczególny problem, a wczesne wykrywanie miejscowych zakażeń rany jest poważnym wyzwaniem interdyscyplinarnym w codziennej praktyce. Miejscowe zakażenia ran są często niewykrywane lub wykrywane zbyt późno. Mogą upośledzać fizjologiczne gojenie rany, jak również prowadzić do infekcji ogólnoustrojowej, a nawet sepsy. Zgodnie ze znanymi stwierdzeniami – „Losy rany zależą od tego, kto pierwszy wykonuje opatrunek na tej ranie” (płk. Nicholas Senna, 1897 r.) oraz „Odpowiedzialność za chorego ponosi ten lekarz, który jako pierwszy przybywa do pacjenta” (John Murphy, Towarzystwo Medyczne, Chicago, 1889 r.) – powodzenie terapii rany zakażonej w szczególnym stopniu zależy od szybkiej i właściwej reakcji osób, które jako pierwsze mają kontakt z pacjentem. Celem niniejszej pracy jest zwięzłe przedstawienie zagadnień związanych z problematyką ran niegojących się, wskazanie kierunku postępowania terapeutycznego i wsparcie diagnostyczne dla personelu (lekarzy i pielęgniarek) jednostek podstawowej opieki zdrowotnej, zakładów opiekuńczo-leczniczych i domów pomocy społecznej oraz lekarzy rodzinnych i opiekunów medycznych chorych dotkniętych problemem ran niegojących się. Opracowana skala TILI ma ułatwić podjęcie decyzji dotyczącej zastosowania bądź nie antyseptyków lub/i opatrunków przeciwdrobnoustrojowych w skutecznej terapii rany niegojącej się.

Czytaj dalej »

To top