Aspergiloza – diagnostyka laboratoryjna i leczenie
Aspergillosis – laboratory diagnostics and treatment
Beata Sulik-Tyszka1, 2 | Marta Wróblewska1, 2
ORCID*: 0000-0001-5647-2443 | 0000-0002-9126-7442
1 Zakład Mikrobiologii Stomatologicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
2 Zakład Mikrobiologii Centralnego Szpitala Klinicznego, Uniwersyteckie Centrum Kliniczne Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
Marta Wróblewska
Zakład Mikrobiologii Stomatologicznej,
Warszawski Uniwersytet Medyczny,
ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa,
Tel.: 22 599 17 77, Fax: 22 599 17 78,
e-mail: marta.wroblewska@wum.edu.pl
*według kolejności na liście Autorów
Wpłynęło: 20.05.2021
Zaakceptowano: 30.05.2021
DOI: dx.doi.org/10.15374/FZ2021013
Forum Zakażeń 2021;12(3):123–131
Streszczenie: Najczęstszym czynnikiem etiologicznym aspergilozy u ludzi jest Aspergillus fumigatus. Można wyróżnić kilka najczęściej występujących postaci klinicznych aspergilozy: aspergilozę płuc, aspergilozę nosowo-mózgową, inwazyjną aspergilozę u pacjentów z ciężkimi niedoborami odporności, grzybniak kropidlakowy (aspergilloma) oraz alergiczną aspergilozę oskrzelowo-płucną. Istotnymi czynnikami ryzyka rozwoju inwazyjnego zakażenia grzybiczego o etiologii Aspergillus spp. są: neutropenia i/lub limfopenia (szczególnie u biorców przeszczepów), choroba przeszczep przeciw gospodarzowi oraz wysokie dawki steroidów i leków immunosupresyjnych. Niedawno dodano także inne grupy wysokiego ryzyka, takie jak: pacjenci poddawani intensywnej terapii, po zabiegach operacyjnych, z przewlekłymi chorobami płuc, chorzy na AIDS, a także osoby otrzymujące leki immunomodulujące (np. inhibitory TNF-α). Mikroskopowa ocena materiałów klinicznych umożliwia szybkie wykrycie grzybów w próbkach klinicznych, a także orientacyjną ocenę ich ilości. Wyniki hodowli grzybów pleśniowych charakteryzują się wysoką swoistością i nadal jest to tzw. złoty standard w diagnostyce mykologicznej, lecz należy je zawsze skorelować z obrazem klinicznym pacjenta. Wysoką wartość diagnostyczną mają badania tomografii komputerowej w połączeniu z badaniami histopatologicznymi materiałów biopsyjnych. Według wytycznych ECIL-6, rekomendacji IDSA, ESCMID oraz grup eksperckich w leczeniu inwazyjnej aspergilozy najwyższe rekomendacje przyznano dla worykonazolu i izawukonazolu.
Słowa kluczowe: Aspergillus, diagnostyka mykologiczna, leczenie przeciwgrzybicze
Abstract: The most common etiological agent of aspergillosis in humans is Aspergillus fumigatus. There are several most common clinical forms of aspergillosis, such as pulmonary aspergillosis, rhinocerebral aspergillosis, invasive aspergillosis in patients with severe immunodeficiency, aspergilloma and allergic bronchopulmonary aspergillosis. Important risk factors for development of invasive fungal infections caused by Aspergillus spp. are: neutropaenia and/or lymphopaenia (particularly in transplant recipients), graft-versus-host disease, as well as high doses of steroids and immunosuppressive agents. Newly added high risk groups are patients undergoing intensive therapy, subjected to surgery, suffering from chronic lung diseases, patients with AIDS and recipients of immunomodulating agents (e.g. TNF-α inhibitors). Microscopic evaluation of the clinical samples enables not only rapid detection of fungi in the samples, but also their approximate quantity. The results of culture of the moulds are characterised by high specificity and it remains a „gold standard” in mycological diagnostics, however, they should always be correlated with the clinical status of the patient. High diagnostic value is ascribed to computer tomography in conjunction with histopathological examination of biopsy specimens. According to the ECIL-6 guidelines, recommendations of IDSA and ESCMID, as well as expert groups, in therapy of invasive aspergillosis the highest recommendations have been allocated to voriconazole and isavuconazole.
Key words: antifungal therapy, Aspergillus, mycological diagnostics