Ocena przydatności badań metabolomicznych w diagnostyce zakażeń wirusowych

Lekooporność HIV (ang. human immunodeficiency virus) jest skutkiem dynamiki replikacyjnej wirusa pod działaniem presji selekcyjnej leku, a jej rozwój jest zarówno przyczyną, jak i konsekwencją niepowodzenia terapii antyretrowirusowej. Selekcja mutacji lekooporności jest zależna od interakcji między szeregiem czynników: aktywnością replikacyjną wirusa, siłą działania leku, barierą genetyczną czynnika przeciwwirusowego, adherencją (przyleganiem) do terapii czy zmiennością genetyczną gospodarza. Początkowo pod wpływem tych czynników powstają populacje HIV zawierające kluczowe mutacje zmniejszające wrażliwość na leki antyretrowirusowe, ale także często o zmniejszonej aktywności replikacyjnej. Następnie pojawiają się mutacje wtórne, najczęściej w niewielkim stopniu podwyższające stężenie leków konieczne do zahamowania replikacji, ale działające jako mechanizm kompensacyjny pozwalający na utrzymanie zdolności do namnażania w środowisku leku. Mutacje lekooporności mogą nie tylko powstawać de novo po ekspozycji na lek przeciwwirusowy, lecz także być wynikiem oporności przeniesionej między osobami zakażonymi HIV. W opiece nad chorymi żyjącymi z HIV, badania lekooporności i ich interpretacja stanowią stały element praktyki klinicznej. Dane te są integrowane z oceną możliwości dostosowania terapii do potrzeb i ograniczeń pacjenta wraz z siłą wybranej kombinacji, możliwością adherencji, możliwymi działaniami niepożądanymi, wygodą dawkowania czy interakcjami lekowymi.

Czytaj dalej »

Fidaksomycyna – nowa broń w walce z zakażeniami Clostridium difficile

W ciągu ostatnich dziesięciu lat w krajach wysoko rozwiniętych nastąpił wyraźny wzrost zapadalności oraz ciężkości przebiegu zakażeń przewodu pokarmowego, wywoływanych przez C. difficile (ang. Clostridium difficile infection – CDI). Związane jest to m.in. z pojawieniem się nowego, zjadliwego klonu epidemicznego NAP1/BI/027 produkującego – poza zwiększoną ilością toksyn A i B – także tzw. toksynę binarną (ADP-rybo-zylotransferaza). Szczególnym problemem klinicznym są zakażenia nawrotowe, źle poddające się standardowemu leczeniu. Do czynników ryzyka nawrotu CDI należą: obniżona odporność, wcześniejszy epizod infekcji Clostridium difficile w historii pacjenta, ekspozycja na inne antybiotyki, niewydolność nerek, wiek ≥65. roku życia, osłabiona odpowiedź odpornościowa na toksyny C. difficile, ciężka choroba podstawowa, długa hospitalizacja, pobyt w oddziale intensywnej terapii (OIT) oraz zakażenie szczepem NAP1/BI/027. Dotychczasowe metody terapii pierwszorazowych zakażeń (wankomycyna, metronidazol) nie zawsze prowadzą do wyleczenia, a dodatkowo nie chronią przed nawrotami (zwłaszcza kolejnymi), gdyż nie likwidują form przetrwalnikowych C. difficile. Nowym lekiem, który nie tylko wykazuje większą skuteczność niż metronidazol, lecz także dodatkowo zmniejsza ryzyko nawrotu u chorych z CDI (w porównaniu z wankomycyną), jest fidaksomycyna. Jest to antybiotyk makrocykliczny zarejestrowany w Stanach Zjednoczonych i Europie do zwalczania infekcji Clostridium difficile. Lek ma w stosunku do C. difficile działanie bakteriobójcze, a także znacznie redukuje możliwość wytwarzania przez ten drobnoustrój form przetrwalnikowych. Fidaksomycyna osiąga wysokie stężenie w przewodzie pokarmowym chorego przy jednocześnie minimalnym stężeniu w surowicy krwi. Minimalne stężenie hamujące (ang. minimal inhibitor concentration – MIC) antybiotyku wobec szczepów C. difficile mieści się w zakresie od 0,001 µg/ml do1 µg/ml, a wartość MIC90 wynosi 0,5 µg/ml. Fidaksomycyna wykazuje niską aktywność lub jej brak wobec Gram-ujemnych bakterii tlenowych i beztlenowych, dzięki czemu w znacznym stopniu chroni fizjologiczną florę bakteryjną przewodu pokarmowego.

Czytaj dalej »

Zakażenie miejsca operowanego – postaci kliniczne, czynniki ryzyka, profilaktyka, etiologia, diagnostyka

Obecnie uznaje się, że zakażenie miejsca operowanego (ZMO) występuje od 30 do 90 dni po zabiegu chirurgicznym (w zależności od jego procedury) i rozwija się w miejscu nacięcia albo w głębokich tkankach w miejscu operacji. Mimo udoskonalania profilaktyki, ZMO nadal pozostaje znaczącym problemem klinicznym, ponieważ wiąże się z istotną chorobowością i śmiertelnością, wydłużonym czasem hospitalizacji oraz większymi kosztami leczenia szpitalnego. ZMO jest najczęściej występującym powikłaniem w chirurgii, dotyczącym około 3% wszystkich procedur chirurgicznych oraz 20% chorych operowanych w trybie pilnym z powodu ostrych chorób jamy brzusznej. ZMO może wystąpić u 20% pacjentów, w zależności od procedury chirurgicznej, stosowanych kryteriów nadzoru obserwacji i liczby zebranych danych. Wiele patogenów wywołujących ZMO pochodzi z mikroflory endogennej chorego. Czynniki etiologiczne ZMO zależą od rodzaju zabiegu chirurgicznego i miejsca jego przeprowadzenia. Najczęściej izolowane są: Staphylococcus aureus, gronkowce koagulazo-ujemne, Enterococcus spp. i Escherichia coli. Liczne czynniki powiązane z pacjentem i procedurą również wpływają na ryzyko wystąpienia ZMO. Stąd, w celu zmniejszenia ryzyka kontaminacji bakteryjnej pacjentów, wymagane jest odpowiednie podejście prewencyjne z uważnym podejściem wobec wielorakich czynników ryzyka. W zaleceniach dotyczących profilaktyki ZMO, opracowanych przez CDC (ang. Centers for Disease Control and Prevention), podkreśla się ważność przygotowania pacjenta, zastosowania praktyki aseptycznej i zwrócenia uwagi na techniki chirurgiczne. W specyficznych przypadkach wskazana jest także profilaktyka przeciwdrobnoustrojowa. Nowe technologie oferują możliwość zahamowania rozprzestrzeniania się mikroflory skóry podczas trwania procedury chirurgicznej.

Czytaj dalej »

Nadzór nad krytycznymi punktami kontroli w procedurze przygotowywania i podawania preparatów do żywienia pozajelitowego

Żywienie pozajelitowe pojawiło się w praktyce klinicznej na przełomie 50. i 60. lat XX wieku. Dostrzeżono korzyści płynące z jego stosowania, a z czasem zaczęto określać i badać obszary ryzyka związane z przygotowywaniem i podawaniem pozajelitowych preparatów żywieniowych. W rezultacie zostały opracowane standardy i procedury oraz wzory dokumentacji. Od 2007 roku Narodowy Fundusz Zdrowia wymaga od jednostek ochrony zdrowia dostosowania się do ściśle określonej procedury, związanej z kwalifikacją oraz postępowaniem z pacjentami żywionymi klinicznie. Pomimo licznej literatury przedmiotu, aktów prawnych oraz doświadczeń kluczowych ośrodków prowadzących ten rodzaj terapii, znaczna część procedur zakładowych zawiera błędne założenia, nie opierające się na wypracowanych standardach, a także na wyznaczaniu w nich tzw. krytycznych punktów kontroli (ang. Critical Control Point – CCP) wymagających szczególnego nadzoru. Prowadzi to do zwiększenia kosztów żywienia związanych nie z samą terapią, ale z powikłaniami z niej wynikającymi. W pracy dokonano próby określenia najczęściej popełnianych błędów i nieprawidłowości w procedurach przygotowywania i podawania preparatów do żywienia pozajelitowego wraz z zasadniczymi elementami służącymi minimalizowaniu ich skutków. Podjęto się wskazania krytycznych punktów kontroli i propozycji trybu minimalizowania ryzyka w miejscu występowania CCP, uznając taki model za sposób zapobiegania konsekwencjom ewentualnych nieprawidłowości.

Czytaj dalej »

Postępy w diagnostyce i terapii samoistnego zapalenia otrzewnej u pacjentów z marskością wątroby

Samoistne zapalenie otrzewnej (ang. spontaneous bacterial peritonitis – SBP) jest powszechnym zakażeniem występującym w grupie pacjentów z marskością wątroby i wodobrzuszem, znacznie pogarszającym ich rokowanie. SBP rozwija się zwykle w wyniku translokacji bakteryjnej flory jelitowej i jej produktów. Objawy są często mało specyficzne i polegają na nasileniu dolegliwości związanych z chorobą wątroby, występujących już wcześniej: powiększenie obwodu brzucha, niepowodzenie terapii moczopędnej, nasilenie encefalopatii. Diagnostyka samoistnego zapalenia otrzewnej opiera się przede wszystkim na morfologicznej i mikrobiologicznej ocenie płynu puchlinowego drogą paracentezy. Antybiotykoterapia empiryczna powinna być wdrożona natychmiast po rozpoznaniu SBP i obejmować najczęstsze patogeny – wykazano, że za niemal 80% przypadków zachorowań jest odpowiedzialna Gram-ujemna flora bakteryjna, a za 20% przypadków – Gram-dodatnie ziarenkowce. Wdrożenie profilaktyki antybiotykowej należy rozważyć w wybranych grupach pacjentów z zaawansowaną chorobą wątroby: u chorych po krwotoku z przewodu pokarmowego, z niską zawartością białka w płynie puchlinowym bez uprzedniej historii SBP (profilaktyka pierwotna), po przebytym SBP (profilaktyka wtórna) oraz z lekoopornym wodobrzuszem. Wystąpienie samoistnego zapalenia otrzewnej u pacjenta z marskością wątroby jest istotnym sygnałem świadczącym o konieczności wdrożenia procedur kwalifikujących do transplantacji tego narządu.

Czytaj dalej »

To top