Błędy przedlaboratoryjne a wiarygodność wyników badań
Pre-laboratory errors and the reliability of laboratory test results
Marzena Olejarz1 | Anna Olejarz2
ORCID*: 0009-0003-1379-6829 | 0009-0003-7824-5008
1 Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. Andrzeja Mielęckiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
2 Szpital Wielospecjalistyczny w Jaworznie
Marzena Olejarz
Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny im. Andrzeja Mielęckiego,
Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach,
ul. Francuska 20/24, 40-027 Katowice,
e-mail: marzena.olejarz@interia.pl
*według kolejności na liście Autorów
Wpłynęło: 28.10.2022
Zaakceptowano: 25.11.2022
DOI: dx.doi.org/10.15374/PwAiIO2022010
Pielęgniarstwo w Anestezjologii i Intensywnej Opiece 2022;8(2):45–49
Streszczenie: Wyniki badań laboratoryjnych odgrywają kluczową rolę w diagnostyce i leczeniu pacjenta. Około 60–70% decyzji lekarskich opiera się na wynikach pochodzących z laboratorium. Zapewnienie wysokiej jakości uzyskiwanych wyników badań stało się codziennym wymogiem w medycznym laboratorium diagnostycznym. Efektywność procesu diagnostycznego zależy od trzech faz: przedanalitycznej (przedlaboratoryjnej), analitycznej (laboratoryjnej) oraz postanalitycznej (polaboratoryjnej). Na wiarygodność otrzymywanych wyników ma wpływ wiele czynników, w tym głównie te, które powstają przed dotarciem próbki do laboratorium. Szacuje się, że błędy generowane w fazie przedanalitycznej stanowią około 75% wszystkich błędów laboratoryjnych. Ważna jest świadomość problemu i odpowiednia znajomość potencjalnych źródeł błędów, co stanowi niezbędny warunek ich uniknięcia. Stąd za cel niniejszej pracy przyjęto omówienie błędów na etapie przedlaboratoryjnym.
Słowa kluczowe: błąd przedlaboratoryjny, czynniki interferujące, hemoliza, hiperbiliruibnemia, lipemia
Abstract: The results of laboratory tests play a key role in the diagnosis and treatment of the patient. Approximately 60–70% of medical decisions are based on laboratory results. Thus, ensuring high-quality test results has become a daily requirement in a medical diagnostic laboratory. The effectiveness of the entire diagnostic process depends on three phases: pre-analytical (pre-laboratory) phase, analytical (laboratory) phase, and post-analytical (post-laboratory) phase. The reliability of the obtained results is affected by numerous factors, mainly involving those which arise before the sample reaches the laboratory. It is estimated that errors generated in the pre-analytical phase account for about 75% of all laboratory errors. Therefore, it is essential to recognize the issues and to be aware of the potential sources of errors, which is a prerequisite for avoiding them. Hence, the aim of the presented paper to discuss errors in the pre-laboratory phase.
Key words: interfering factors, hemolysis, hyperbilirubinemia, lipemia, pre-laboratory error