Zachowania zdrowotne maturzystów w czasie pandemii COVID-19
Health behaviour of secondary school graduating students during the COVID-19 pandemic
Małgorzata Cichońska1, 2 | Dorota Sopata1 | Dorota Maciąg1, 3 | Monika Borek1, 2 | Agnieszka Michalska1, 2 | Karolina Cichońska1
2 Szpital Wielospecjalistyczny w Ostrowcu Świętokrzyskim
3 GVM CARINT w Ostrowcu Świętokrzyskim
Małgorzata Cichońska
Wydział Nauk o Zdrowiu, Katedra Pielęgniarstwa,
Wyższa Szkoła Biznesu i Przedsiębiorczości w Ostrowcu Świętokrzyskim,
ul. Akademicka 12,
27-400 Ostrowiec Świętokrzyski,
e-mail: malgosia1307@op.pl
*według kolejności na liście Autorów
Wpłynęło: 01.06.2022
Zaakceptowano: 15.06.2022
DOI: dx.doi.org/10.15374/FZ2022013
Forum Zakażeń 2022;13(3):87–93
Streszczenie: Wstęp Jedną ze składowych stylu życia są zachowania zdrowotne, jako czynności nabywane i kształtowane w procesie wychowania oraz edukacji zdrowotnej. W obliczu narastającej liczby chorób, starzenia się społeczeństwa oraz zagrożeń cywilizacyjnych i epidemiologicznych, jakim niewątpliwie jest pandemia COVID-19, zachowania zdrowotne to istotne i aktualne zagadnienie dla klinicystów. Zachowania zdrowotne powinny być postrzegane przez pryzmat pełnionych ról społecznych i zawodowych, a uczniowie szkół licealnych i ponadgimnazjalnych, będący u progu dorosłości, powinni przejawiać świadomy, racjonalny i odpowiedzialny stosunek do kształtowania zachowań zdrowotnych. Cel Celem niniejszej pracy była ocena zachowań zdrowotnych abiturientów w czasie pandemii COVID-19. Materiał i metody Badaniem objęto 111 uczniów klas maturalnych jednego z liceów ogólnokształcących, w wieku 17–18 lat. Badanie przeprowadzono w okresie od września do października 2021 r., wykorzystując metodę sondażu diagnostycznego opartego na autorskim kwestionariuszu ankiety zawierającej 15 pytań oraz kwestionariuszu Inwentarza Zachowań Zdrowotnych (IZZ), który składał się z 25 pytań. Wyniki W samoocenie zachowań zdrowotnych dominował poziom dobry (56,8%). Najwięcej osób czerpało informacje na ten temat z Internetu (32%). Zainteresowanie problematyką COVID-19 wykazała większość licealistów (71,8%), z których 45% uznało, że ma dobry poziom wiedzy na ten temat, oraz 31,5%, że poziom ich lęku jest niewielki. Maturzyści najczęściej nie wiedzieli, czy przeszli zakażenie SARS-CoV-2 (43,2%). Zdecydowana większość zadeklarowała szczepienie przeciwko SARS-CoV-2 (75,7%). Wyniki badania wykazały ponadto, że zachowania zdrowotne abiturientów w czasie pandemii okazały się znikome (55,86%). Maturzyści potwierdzili, że pandemia nie wpłynęła na zmianę ich zachowań zdrowotnych (73,0%). W kategorii zachowań ,,prawidłowe nawyki żywieniowe” na poziom zachowań zdrowotnych respondentów w okresie pandemii miała wpływ płeć. Nie wykazano znaczącego wpływu miejsca zamieszkania, poziomu lęku związanego z COVID-19, występowania chorób przewlekłych czy zaszczepienia przeciw COVID-19 na zachowania zdrowotne. Wnioski Poziom zachowań zdrowotnych ankietowanych abiturientów w czasie pandemii COVID-19 był niski, choć przed okresem pandemii respondenci oceniali go jako dobry. Nie zaobserwowano różnicy w zachowaniach zdrowotnych młodzieży licealnej w czasie trwania pandemii COVID-19 w stosunku do okresu sprzed epidemii. Poziom samooceny i oceny zachowań dokonanych w badaniu nie są zbieżne. Ponadto wykazano, że na poziom zachowań zdrowotnych respondentów w okresie pandemii miała wpływ płeć.
Słowa kluczowe: COVID-19, Inwentarz Zachowań Zdrowotnych, młodzież licealna, pandemia, zachowania zdrowotne
Abstract: Introduction Health behaviours represent one of the lifestyle components, as activities acquired and developed in the course of upbringing and health education. In view of the increasing number of diseases, ageing of the population, as well as both civilizational and epidemiological threats, such as the COVID-19 pandemic, health behaviours constitute a significant and relevant issue for clinicians. Health behaviours should be addressed in terms of social and professional roles, therefore, secondary school students entering adulthood should demonstrate a deliberate, rational and responsible attitude towards shaping health behaviours. Aim The aim of the presented study was to evaluate the health behaviour of secondary school graduating students during the COVID-19 pandemic. Material and methods The study included 111 secondary school graduating students, attending one of the general secondary schools, aged 17–18 years. The study was conducted between September and October 2021, using a diagnostic survey method based on the author’s survey questionnaire, which contained 15 questions, as well as the Health Behaviour Inventory (HBI) questionnaire, which consisted of 25 questions. Results Self-assessment regarding health behaviour was predominantly good (56.8%). The greatest number of respondents obtained information associated with health behaviour from the Internet (32%). The majority of secondary school students (71.8%) presented an interest in COVID-19 related issues, 45% reported a good level of knowledge on the topic, and 31.5% stated that their anxiety level was low. Furthermore, secondary school leavers most frequently were not aware of whether they had undergone SARS-CoV-2 infection (43.2%). Nevertheless, the vast majority declared having been vaccinated against SARS-CoV-2 (75.7%). The results also demonstrated that according to the secondary school graduating students, their health behaviour was inadequate during the pandemic (55.86%). The secondary school graduates reported that the pandemic did not alter their health behaviours (73.0%). In terms of „proper eating habits”, gender of the respondents affected their level of the health behaviour during the pandemic. Additionally, no significant impact of the place of residence, anxiety level related to COVID-19, presence of chronic diseases or vaccination against COVID-19 was found. Conclusion According to the secondary school graduating students surveyed, their level of health behaviour during the COVID-19 pandemic was inadequate, although prior to the pandemic period the respondents evaluated it as good. No difference was observed in the health behaviours of secondary school students during the COVID-19 pandemic as compared to the pre-pandemic period. In the conducted study, the level of self-assessment and the health behaviour evaluation were inconsistent. Furthermore, the results indicated that gender of the respondents affected the level of their health behaviour during the COVID-19 pandemic.
Key words: COVID-19, Health Behaviour Inventory, health behaviours, pandemic, secondary school students